در همایش بزرگداشت یعقوب لیث بیان شد
زبان فارسی همچون طفل بی سرپرست شده است
به گزارش عطر و تن در همایش بزرگداشت یعقوب لیث صفاری از نقش وی در احیای زبان فارسی گفته شد. همین طور در این جلسه گفته شد: امروز هم یعقوبی لازم داریم كه فریاد وااسفا برای زبان فارسی سر دهد. متأسفانه زبان فارسی همچون طفل بی سرپرستی شده كه از هر سوی شقاوت و نامهربانی می بیند و مورد تحقیر و تحریف قرار می گیرد.
به گزارش عطر و تن به نقل از ایسنا برمبنای خبر رسیده، همایش بزرگداشت «یعقوب لیث صفاری» و آغاز رستاخیز زبان پارسی در خانه اندیشمندان علوم انسانی انجام شد.
در ابتدای همایش داوود دشتبانی، دبیر همایش، اظهار داشت: این مراسم بزرگداشت یك شخصیت ملی است. او علاوه بر این كه از اولین سرداران ایرانی است كه بعد از حمله اعراب مسلمان، حكومتی ایرانی تشكیل داد، با زنده كردن زبان فارسی رستاخیزی را در عرصه فرهنگ و هویت ایرانی پدید آورد. او با جمله ای خطاب محمد بن وصیف سیستانی، به احیای باردیگر زبان فارسی كمك كرد.
دشتبانی اضافه كرد: زبان فارسی علاوه بر این كه تیره های ایرانی را متحد می كند، انتقال دهنده اندیشه ایرانی است و ما امروز مفتخریم كه به زبانی تكیه زده ایم كه متون بیشتر از هزارساله آن پیوستگی خودرا حفظ نموده و برای ما قابل خواندن است.
مدیر مسئول هفته نامه وطن یولی تاكید كرد: یعقوب به واسطه آن حكایت احیای پارسی، بر ایرانی بودن خود تاكید كرد. آن چه آن روز یعقوب را به آن ماجرا واداشت، امروز ملت ایران را متحد نگاه داشته است. كما این كه در این همایش، انجمن هایی از كرمانشاه و لرستان و سیستان و بلوچستان و آذربایجان و... در كنار هم جمع شده اند.
سیستان از لحاظ اساطیری جایگاه بسیار مهمی دارد
در ادامه، محمدتقی رخشانی - عضو انجمن سیستانی ها - درباره اهمیت سیستان اظهار نمود: منطقه سیستان جلگه ای است وسیع كه در پیش ازتاریخ جایگاه ویژه خودرا داشت كه شهر سوخته نمونه بارز آن است. سیستان از لحاظ اساطیری نیز جایگاه بسیار مهمی دارد كه زادگاه خاندان پهلوانی نریمان، سام، زال و رستم بوده است. در دوران تاریخی هم هنگامی كه كراسوس رومی در راه فتح ایران افتاد، ارد اشكانی، سورنا سردار سیستانی را با ۱۰ هزار سپاهی سیستانی راهی جنگ با او كرد و سورنا چنان شكستی به رومیان وارد كرد كه تا یك قرن به سمت ایران نیامدند.
وی ادامه داد: خروش سیستان برای آزادی میهن از همان ابتدای فتح اسلامی این سرزمین شروع شد. از زمان فتح اسلامی سیستان در سال ۳۰ هجری تا ۱۵۸ هجری، در سیستان ۵۶ حاكم عوض شد كه نشان دهنده آشوب این سرزمین مقابل دستگاه خلافت است. مردم سیستان در كنار مقاومت خود در مقابل اشغالگران، آیین های ایرانی را نیز حفظ می كردند.
رخشانی سپس بیان كرد: یعقوب در زمانی زاده شد كه حمزه آذرك سیستان را از قلمرو خلافت به در آورده بود. مردم در نشست ها، داستان های پادشاهان ایرانی را تعریف می كردند و یعقوب نیز در چنین محیطی رشد یافت. یعقوب در چنین زمینه ای بزرگ و یك گروه عیار تشكیل داد. وقتی بر تمام سیستان مسلط شد، یك اتفاق ساده او را تكان داد. وی در مركز شهر زرنگ تختی برپا كردند بود و به مشكلات مردم رسیدگی میك رد. پیرزنی از او یاری خواست و یعقوب او را یاری كرد. پیرزن اظهار داشت كه كاش خراسان هم مانند سیستان یعقوبی داشت. یعقوب جویای اوضاع خراسان شد. پیرزن كه مهاجری خراسانی بود وصف اوضاع خراسان گفت. یعقوب از این زمان دیگر عیار نبود. یك سردار ملی بود. او سپاه عیاران را فراخواند و به سمت خراسان تاخت و در آغاز هرات را آزاد كرد. در بازگشت از هرات، شاعری به عربی برای او شعر گفت. یعقوب اظهار داشت: آنچه من اندر نیابم چرا باید گفت؟ بدین ترتیب محمد بن وصیف سیستانی برای او به پارسی شعر سرود و سرایش شعر فارسی شروع شد.
این عضو انجمن سیستانی ها همین طور بیان كرد: درباره یعقوب، به سبب واقعه ای كه در فتح نیشابور پیش آمد. برخی او را زیر سؤال می برند. یعقوب بعد از هرات، كرمان و بلخ و نیشابور و كابل و فارس و خوزستان را آزاد كرد. خلیفه برای او حكم امارت فرستاد، اما این به معنای مزدوری یعقوب برای خلیفه نبود. نگاه یعقوب در نگاه اول سیستان بود. بعد نگاه او ایران شد اما در این هنگام متوجه شد مشكل از عمال خلافت نیست، بلكه مشكل خود خلیفه است كه نتیجه آن نبرد دیرالعاقول بود.
یعقوب لیث صفاری، آغازگر جنبش احیای زبان فارسی بود
جلال خالقی مطلق - ادیب، پژوهشگر و شاهنامه پژوه ایرانی - هم در این مراسم در سخنانی درباره زبان فارسی زبان فارسی و نقش یعقوب لیث در احیای آن پرداخت، اظهار داشت: روزی در آلمان یك دانشجوی آلمانی پرسید، آیا درست است كه اگر شاهنامه نبود، زبان فارسی باقی نمی ماند؟ واقعیت این است كه نباید در هیچ زمینه ای غلو كرد. غلو در یك زمینه، بی انصافی در مورد دیگران است. بسیار افرادی برای استمرار و پایداری زبان فارسی قبل از فردوسی و بعد از فردوسی كوشش كردند اما شاهنامه نقطه اوج آن بود. خیلی از ایشان را نمی شناسیم، چونكه آثار آن عصر بسیار اندك است.
او اضافه كرد: یكی از كسانی كه برای زبان فارسی كوشش كرد، یعقوب لیث صفار است. آن گونه كه باید و شاید اهمیت جمله (آنچه من اندر نیابم، چرا باید گفت؟) در ظرف زمان خودش بیشتر از آن چیزی است كه ما می گوییم. در زمانی كه شاعران و دانشمندان بر عربی تسلط داشتند، بطور قطع یعقوب هم بر عربی تسلط داشت، اما این سخن او معنای دیگری دارد و نشان از علاقه او به میهنش است. این جمله یعقوب به معنای برحذر داشتن شاعران از عربی سرایی و رسمیت فارسی است. این جمله یعقوب گرزی بود بر سر شاعران عربی سُرای. بعد از یعقوب افرادی بودند كه راه او را ادامه دادند، یعنی سامانیان كه تفسیر قرآن را به فارسی ترجمه كردند؛ یعنی كاری كه پانصد سال بعد لوتر در آلمان انجام داد. چنین كاری در آن عصر جرئت بسیار می خواست.
خالقی مطلق همین طور اظهار نمود: بعد از او هم كسانی دیگر آمدند كه پشتیبان زبان فارسی بودند؛ مانند ابوالعباس اسفراینی وزیر دربار غزنوی كه دستور داد نامه های خلیفه را به فارسی ترجمه كنند. همین طور حكیمی داریم بنام حكیم میسری كه كتاب رازی را به فارسی ترجمه كرده است. نخستین كسی كه این نهضت را آغاز نمود، یعقوب لیث صفار بود كه دیگران راه او را ادامه دادند و فردوسی آنرا به نقطه اوج رساند.
زبان فارسی ۱۴۰۰ سال زبان ملی ایرانیان است
علی اصغر دادبه - استاد فلسفه اسلامی و ادبیات عرفانی دانشگاه علامه طباطبایی و مدیر گروه ادبیات دائرة المعارف بزرگ اسلامی - هم در این همایش اظهار نمود: این كه گفته می شود سرایش شعر فارسی پس ازجمله معروف یعقوب لیث به محمد بن وصیف سیستانی آغاز شد، سخن دقیقی نیست. سخن یك فرد نمی تواند تحول عمده ایجاد كند. مدلول سخنم این است كه جامعه ایران در دوران بعد از اسلام به نقطه ای رسیده بود كه چنین چیزی را می خواست و یعقوب نماینده خواست ملت ایران بود و به نمایندگی از ملت ایران این سخن را گفت و تأثیر كرد و كاروان شعر فارسی به را افتاد. فردوسی بزرگ هم نمایندگی از ملت ایران را داشت.
او بابیان این كه بعضی می گویند مردم عربی صحبت می كردند، اشتباه است، اظهار داشت: تنها عده ای افراد تقرب جوی و فرصت طلب به عربی سخن می گفتند، افرادی كه آن زمان بودند حالا هم هستند و در آینده هم خواهند بود. اگر مردم به عربی صحبت می كردند كه دیگر زبان فارسی بازگشتی نداشت. بعضی از به اصطلاح پژوهشگران می گویند كه یعقوب عربی صحبت می كرد و به عربی هم علاقه داشت اما باید پرسید یعقوب صفار كه كارگری می كرد در كجا عربی آموخته بود؟ از طرف دیگر، اگر بحث دین را جدا بدانیم، هیچ گاه مردم مهاجم را دوست نداشتند و نسبت به داشته خودشان توجه نشان می داند.
مردم هیچ گاه عربی صحبت نمی كردند
این استاد دانشگاه با تاكید بر سخن گفتن مردم ایران به زبان فارسی در دوره اشغال ایران به دست اعراب بیان كرد: مردم هیچ گاه عربی صحبت نمی كردند و آن دو قرن سكوت كه استاد بزرگ عبدالحسین زرین كوب می گوید، دریافت دیگری از سكوت دارد. سكوت نه به این معنا كه مردم سخن نمی گفتند یا شعر نمی گفتند، به این منظور است كه مردم در این ۲۰۰ سال سخن می گفتند اما ثبت نمی شد. چرا ثبت نمی شد؟ به این علت كه ما حكومت ملی نداشتیم و چون حكومت ملی نداشتیم زبان ملی هم انتخاب نشده بود و زمانی كه صاحب حكومت ملی شدیم زمینه برای انتخاب زبان ملی برقرار شد.
دادبه افزود: من طرحی تنظیم كرده و در آن نوشته ام كه در ۴۰۰ سال بعد از حمله اعراب پدران ما هم نبرد نظامی و هم نبرد سیاسی كردند و در سده چهارم آن چه باید شكل می گرفت گرفت. «بازشناسی و تنظیم هویت ملی» آن چیزی بود كه بعد از سده چهارم محقق شد و ازنظر من هویت ملی همانند مثلثی است كه سه ضلع داشت و دارد. مهم ترین ضلع این مثلث زبان و ادبی ملی است و در ضلع دوم و سوم به ترتیب تاریخ و اساطیر ملی و حكمت ملی قرار می گیرد.
مدیر گروه ادبیات دائرة المعارف بزرگ اسلامی اضافه كرد: آن چیزی كه در قرن چهارم با فردوسی بزرگ تشخص پیدا كرد «چون در شاهنامه به هر سه ضلع پرداخته شده است» بعدتر با سهروردی در زمینه حكمت ملی ادامه پیدا كرد؛ بدین سبب یعقوب سنگ بنای هویت ملی را گذاشت و سپس به دست دیگران ادامه یافت.
می خواهند شهریار را مصادره كنند
او با طرح این پرسش كه چرا هویت ملی این قدر اهمیت دارد، پاسخ داد: هویت ملی یعنی زبان ملی. اگر زبان ملی را برگیریم هویتی باقی نمی ماند. كسی با زبان محلی مخالف نیست. این ها سیاسی بازی است و ریشه بیشتر آنها در تهران است. همین ها هستند كه می خواهند شهریار را مصادره كنند، درحالی كه بعد از ملك الشعرای بهار بیشترین شعر میهن دوستانه و برای زبان فارسی از آن شهریار است.
استاد دانشگاه ادبیات فارسی دانشگاه علامه طباطبایی بابیان این كه زبان ملی یك شبه خلق نمی گردد، اشاره كرد: اگر قبل از اسلام را در نظر نگیریم ۱۴۰۰ سال است كه زبان فارسی زبان ملی ایرانیان است. همانطور كه مرحوم مطهری می گفت زبان فارسی زبان دوم اسلام است حتی من معتقدم كه گاهی زبان اول اسلام بوده است.
در دانشگاه ها و رسانه ملی كشور به زبان فارسی اهانت می شود
محمد بقایی ماكان - نویسنده و اقبال شناس ایرانی- هم اظهار داشت: یكی از اشكالات فرهنگی كه بر ایرانیان وارد است، این است كه برخی از بزرگان خودرا می بینیم و آنان را بزرگ می داریم، اما دیگر بزرگان این مملكت را فراموش می نماییم. یكی از افرادی كه فراموش شده، همین یعقوب لیث است. آیا در كشور ما حتی یك كوچه به نام او هست؟ یعقوب حق داشت برای زبان فارسی فریاد وااسفا سر در دهد. نباید ازجمله معروف او خطاب به محمد بن وصیف سیاسی بسادگی گذشت. این سخن او مفتاحی است بر گنجینه ذهن یعقوب. او خودرا به ساسانیان منسوب می كرد و به دنبال زنده كردن همه هویت ایرانی بود و می گفت چرا همه را در ظرف زبان نگنجانم؟
بقایی ماكان با بیان این كه جمله معروف او را باید بر سر در فرهنگستان زبان فارسی نوشت، اظهار داشت: وقتی محمد بن وصیف به فرمان شهریار خود شروع می كند به سرودن شعر فارسی، آغازگر حركتی برای احیاء زبان فارسی می شود. البته نیم قرن قبل از محمد بن وصیف، عباس مروزی برای مأمون شعر فارسی سروده بود و از همین روی محمد بن وصیف نخستین شاعر پارسی سرای نیست.
او با بیان این كه امروز هم لازم است كه یعقوبی فریاد وااسفا برای زبان فارسی سر دهد تا محمد بن وصیف پیدا شود، اشاره كرد: متأسفانه زبان فارسی همچون طفل بی سرپرستی شده كه از هر سوی شقاوت و نامهربانی می بیند و مورد تحقیر و تحریف قرار می گیرد. در دانشگاه های این كشور به زبان فارسی اهانت می شود؛ و زمینه این اهانت آن قدر برقرار است كه در رسانه ملی آزادانه می گویند كه این زبان، زبان اهل دوزخ است؛ و با مجوز وزارت ارشاد كتاب هایی مقابل زبان فارسی و بزرگان فارسی سرا منتشر می شود.
این اقبال شناس با ابراز تأسف از عملكرد وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بیان كرد: در همین دو سال اخیر در مورد جعفر پیشه وری سه كتاب مجوز گرفته و انتشار یافته است و شما می بینید كه در مسابقات فوتبال چه اهانت ها به زبان فارسی و خلیج فارس می شود. چونكه در رسانه ملی كسی دغدغه زبان فارسی و هویت ایرانی ندارد.
او درباره راهكار جلوگیری از قوم گرایی و تجزیه طلبی اظهار داشت: اگر رسانه ملی از كارشناسان واقعی زبان و تاریخ دعوت كند تا برای مردم روشنگری انجام دهند، جلو قوم گرایان و تجزیه طلبان گرفته می شود.
اختتام پیام
منبع: عطر و تن
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب