سخن یك شاعر آیینی با شاعران آیینی:
دوزیستی مذهبی یك لزوم است
به گزارش عطر و تن رضا اسماعیلی «دوزیستی مذهبی» را لزوم امروز شعر آیینی می داند.
این شاعر در یادداشتی كه به مناسبت فرارسیدن عید فطر در اختیار ایسنا قرار داده، نوشته است:
«رشته ی وحدت چو قوم از دست داد
صد گره بر روی كار ما فتاد
ما پریشان در جهان چون اختریم
همدم و بیگانه از یكدیگریم
باز این اوراق را شیرازه كن
باز آئین محبت تازه كن»
(علامه اقبال لاهوری)
قدرت های استعماری برای تداوم سلطه گری خویش و رونق بازار جهل و خرافه، با سیاست مُزورانه «تفرقه بیانداز و حكومت كن» آنقدر ما را به بازی «شیعه و سنی» سرگرم كرده اند كه گاهی یادمان می رود ما پیش از آنكه شیعه یا سنی باشیم، یك انسان مسلمانیم با یك خدا، یك قبله، یك پیامبر و یك كتاب، و به راستی از این حقیقت روشن غافلیم كه «مسلمان بودن» برتر از شیعه یا سنی بودن است. غافلیم از اینكه بر مبنای سنت نبوی و آموزه های اصیل دینی، اصل بر مسلمانی است و شیعه یا سنی بودن حاشیه ای است بر یك حقیقت واحد. و فرقه سازان و فرقه بازان فرصت طلب چه هوشمندانه از غفلت تاریخی ما برای پیشبرد مقاصد استعماری خویش بهره برده اند! و بی هیچ تردیدی، تا زمانی كه باطل در باطل خویش متحد و ما در «حق» خویش متفرقیم، بُرد با آنان است و بازنده همیشه این بازی ما!
«مُسلم نسبیم و بی خدا افتادیم
چون موج پراكنده، ز پا افتادیم
در باطل خویش، بی خدایان جمع اند
حقیم، ولی ز هم جدا افتادیم!»
علامه اقبال لاهوری هم بعنوان مُصلحی روشن اندیش و دین آشنا كه در زمان حیات خویش همواره به دنبال به اهتزاز در آوردن پرچم «وحدت» در جهان اسلام بود، در مقاله ای با كالبدشكافی «درد فرقه پرستی» با خون دل و چشمی پر آب می نویسد: «هر روز فرقه جدیدی به وجود می آید كه خویش را وارث بهشت دانسته و سایر بنی نوع انسان را هیزم جهنّم قرار می دهد. الغرض، این فرقه پرستی ها، جمعیت خیرالامم را طوری پراكنده كرده است كه هیچ صورتی از اتحاد و یگانگی به چشم نمی خورد.»
(هنر و مردم، شماره ۲، صفحه ۶۴، به نقل از مقامات پاكستان)
برای بر هم زدن این بازی ناعادلانه و خنثی كردن این توطئه خطرناك، باید به اسلام ناب محمدی (ص) برگردیم، از پیله فرقه بازی بیرون بیاییم و پیش و بیشتر از تعلقات و تعصبات فرقه ای به «مسلمان زیستی» بیاندیشیم. به «دو زیستی» مذهبی.
نه، اشتباه نكنید، منظور از «دوزیستی مذهبی» همانندسازی اعتقادی و به یك گونه فكر كردن پیروان دو مذهب «تشیع و تسنن» نیست. هدف از دوزیستی مذهبی، به حاشیه راندن اختلافات و برجسته كردن اشتراكات مذهبی برای تقویت و تحكیم پایه های «وحدت اسلامی» و مقابله با موج «اسلام ستیزی» و «اسلام هراسی» است كه امری ممكن و شدنی است. دوزیستی مذهبی یعنی فاصله گرفتن از حاشیه ها و پرداختن به متن و بطن مسلمانی. دوزیستی مذهبی یعنی اینكه سكه اسلام دو رو دارد: «شیعه و سنی»، و رسالت من بعنوان شاعر آئینی احترام به این دو اقلیمی و دوگانگی مذهبی است. دوزیستی مذهبی یعنی به رسمیت شناختن همدیگر و كوشش برای همدلی، هم زبانی و هم صدایی بیش تر. دوزیستی مذهبی یعنی اینكه «من حقِ مطلق نیستم» و بخشی از حقیقت آنجاست كه تو ایستاده ای. دوزیستی مذهبی یعنی قبول تفاوت ها و تقویت شباهت ها. دوزیستی مذهبی یعنی اینكه: «ما برای وصل كردن آمدیم». دوزیستی مذهبی یعنی پاره كردن حجاب «جزم اندیشی» و شنیدن صدای دیگران. دوزیستی مذهبی یعنی هم چنان كه دوست داریم دیگران به دینداری ما احترام بگذارند، ما هم به دینداری دیگران احترام بگذاریم و خویش را معیار حق و باطل نپنداریم و به این گزاره هم بیاندیشیم كه شاید قطعاتی از پازل حقیقت نزد دیگران باشد. بر فرض اگر هم بین پیروان دو مذهب اختلافی در بین است، شایسته تر آنست كه این شبهات و اختلافات اعتقادی قبل از آنكه مایه بغض و دشمنی و ریشه كنی نخل تناور وحدت اسلامی گردد، در محیطی علمی و آرام و به دور ازهای و هیاهو، توسط عالمان روشن اندیش دو مذهب مورد كالبدشكافی و بررسی عالمانه و حل و فصل قرار گیرد.
دوزیستی مذهبی با تعریفی كه عرضه شد، راهبردی مشروع و عقلانی برای فرونشاندن آتش جنگ های مذهبی، آخر دادن به اختلافات، همزیستی مسالمت آمیز فرقه های مذهبی و مقابله با فتنه انگیزی دشمنان قسم خورده اسلام است. دشمنانی كه منافع آنان در این است كه شیعه و سنی مانند دو دشمن خونی چشم در چشم هم بدوزند و به جای نشانه گرفتن سینه نفاق، سینه همدیگر را نشانه بروند! دشمنانی كه با گل آلود كردن آب «وحدت» و به پا كردن جنگ های مذهبی، ماهی مُراد می گیرند و این داستانی است پر آب چشم!
«امتی بودی، امم گردیده ئی
بزم خویش را خود ز هم پاشیده ئی»
(علامه اقبال لاهوری)
سخنی با شاعران و ذاكران آئینی
آنچه گفته شد مقدمه ای بود برای تبیینِ لزوم «دوزیستی مذهبی» در شعر آئینی. برای گفتن این حرف حق كه نخستین شرط شاعر آئینی بودن این است كه قبل از شیعه و یا سنی بودن، یك «مسلمان» كامل و تمام عیار باشیم و بدون تعصب و تنگ نظری تاریخ اسلام را به هر دو قرائت بخوانیم و بدانیم.
آری، شاعر اصیل آئینی باید از نگاه یك مسلمان كامل و تمام عیار به بزرگان دینی نگاه كند و فارغ از گرایشات فرقه ای سیمای خاندان رسالت را به تصویر بكشد. منظور از مسلمان تمام عیار، نگاه به اسلام بعنوان یك منظومه اعتقادی واحد و یكپارچه متشكل از تشیع و تسنن است.
شاعر اصیل آئینی باید از این بصیرت و هوشمندی برخوردار باشد كه هنگام سخن گفتن از بزرگان دینی، خویش را «شیعه ی سُنی» بداند تا بر پیشانی شعرش مُهر تأیید و تحسین پیروان هر دو مذهب (تشیع و تسنن) نقش ببندد. شعری كه سبب تقویت همدلی و هم زبانی و تحكیم وحدت در جهان اسلام شود.
شاعر اصیل آئینی باید «اصل اندیش» و «وصل اندیش» باشد و آتش عصبیت های مذهبی و مجادلات فرقه ای را با آب «اسلام اندیشی» فرو بنشاند. دور شدن از اسلام اندیشی و دمیدن در تنور اختلافات فرقه ای، امروز برای جهان اسلام سمی مهلك و كشنده است. سمی كه شیرازه اسلام را از هم می پاشد و به دشمنان قسم خورده اسلام مجال تركتازی و دست درازی به نوامیس اسلامی را می دهد.
شاعر آئینی باید امروز حواسش باشد كه با بزرگ نمایی اختلافات خانوادگی (شیعه و سنی) به دروازه خودی گل نزند. امروز اشتباه در تشخیص جبهه حق و باطل و تشخیص دوست و دشمن، اشتباهی بزرگ و نابخشودنی است. به خاطر غفلت از این مهم، متأسفانه گاهی من بعنوان شاعر آئینی به جای جنگیدن در جبهه حق، ناخواسته در جبهه دشمن می جنگم و به جای نشانه گرفتن سینه دشمن، سینه برادر دینی ام را نشانه می گیرم.
آری، تلخ است كه ما گاهی به وسواس خناس، پیمان برادری را زیر پا می گذاریم و همچون دو نابرادر ناجوانمردانه بر هم می تازیم، غافل از اینكه آن سوی این فتنه بزرگ شیطان رجیم است كه با دُمش گردو می شكند و خواب نابودی ما را می بیند! و به راستی كه چه تلخ است این وادادن، در پوستین هم افتادن و صلای «اناالحق» سردادن! حال آنكه به شهادت قرآن كریم «حق» چیزی نیست جز «الله» و شعار وحدت بخش «لا اله الا الله» و «محمد رسول الله». برای خنثی كردن این توطئه خطرناك، شاعر آئینی باید هوشیار باشد و از توهین به مقدسات سایر مذاهب به هر بهانه - همچون محبت خاندان - بپرهیزد، و صد البته این احترام باید به صورت متقابل و دوطرفه باشد.
شاعر آئینی نباید با شعر خود، میدانی برای جولان دادن عناصر متعصب و تندروی مذهبی ایجاد كند. برای مثال من بعنوان شاعر شیعی بگویم: «به منكر علی بگو نماز خود قضا كند» و شاعر سُنی هم به این بهانه اعتقادات و باورهای مرا زیر سوال ببرد و برای مقابله به مثل به ساحت مقدس امام علی (ع) اسائه ادب كند. برای جلوگیری از این اختلافات باید به جای وجوه افتراق مذهبی، روی وجوه اشتراك دینی دست بگذاریم. وجوه اشتراكی از قبیل: خدای واحد، قبله واحد، پیامبر واحد، و كتاب واحد.
عزیزان! بیایید «درد دینی» را با «درك دینی» بیامیزیم، فرصت ها را دریابیم و با «وحدت كلمه» به دنبال به اهتزاز در آوردن پرچم «لااله الاالله» و احیای كلمه «توحید» باشیم. امروز روز قهر و تقابل و جدایی نیست، روز آشتی و تعامل و هم افزایی است – اینچنین باد.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب