پای زن برنده ی نوبل از چه زمانی به ایران باز شد؟
به گزارش عطر و تن، زنی فرانسوی که با به دست آوردن جایزه‌ی نوبل ادبیات سال ۲۰۲۲ فرمول ناشناخته بودن برگزیدگان این جایزه را در سالهای اخیر به هم زد؛ «آنی ارنو» است که نامش ۳۳سال پیش «منزل به منزل» و بعد از آن با «یک زن» به ایران آمد.
به گزارش عطر و تن به نقل از ایسنا، آخرین نویسنده‌ی فرانسوی برگزیده‌ی نوبل ادبیات، «پاتریک مودیانو» بود که در سال ۲۰۱۴ و به خاطر «هنر حافظه که با برانگیختن سرنوشت انسانی غیرقابل فهم و کشف زندگی در جهان از راه شغل» این جایزه را به دست آورد.
حالا اما برنده‌ی نوبل ادبیات ۲۰۲۲ که روز پنج شنبه توسط آکادمی سوئدی اعلام شد، باز هم یک نویسنده و استاد دانشگاه فرانسوی ست که به پاس «جسارت و دقت در آشکار کردن ریشه ها، بیگانگی ها و محدودیت های جمعی حافظه شخصی» این جایزه را از آن خود کرده است.
او که در سال ۲۰۱۹ به گاردین گفته «وظیفه‌ی یک رمان نویس، گفتن حقیقت است.» اولین رمان خویش را در سال ۱۹۷۴ با عنوان «پاک شده» ("Cleaned Out") منتشر نمود. داستان این کتاب برگرفته از زندگی واقعی نویسنده است که ۱۰ سال قبل تر، در نوجوانی متعلق به طبقه‌ی کارگر نورماندی بود و یک سقط جنین غیرقانونی را تجربه کرده بود.
«پاک شده»، داستانی در ارتباط با به زنان طبقه‌ی کارگر فرانسه است، همان خانمهایی که تا پیش از تغییر قوانین در سال ۱۹۷۵، ناچار به توسل به روش های غیرقانونی، پنهانی و اغلب خطرناک، برای سقط جنین بوده.
در دهه های ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ میلادی، نوشتن اتوبیوگرافی ها بودند که این نوبلیست را به شهرت رساندند.
این درحالی ست که «منزل به منزل»، اولین کتابی است که از وی در سال ۱۳۶۸ توسط نشر کتابسرا و با ترجمه‌ی صفیه روحی در ایران منتشر و در آن زمان با قیمت ۶۰۰ ریال ارائه شد.
«یک زن» هم شش سال بعد در سال۱۳۷۴، با ترجمه‌ی فریده طاهرپور و توسط شرکت چاپخش سهامی خاص در ایران منتشر گردید.
«این کتاب زندگینامه و یا شرح حال نیست، طبیعتاً رمان هم نیست، شاید چیزی ما بین ادبیات، تاریخ و جامعه شناسی باشد. از آنجائیکه مادرم در محیطی متولد شده بود که همواره زیر سلطه‌ی دیگران بود و دلش می خواست که از آن محیط بیرون بیاید، می بایست به تاریخ تبدیل گردد، برای من این که من کمتر احساس تنهایی و بطالت بکنم، آن هم در دنیای تسلط بر واژه ها و اندیشه ها که، مطابق با میل او، من از آن عبور کردم. دیگر صدایش را نمی شنوم. خود اوست، صحبت هایش، دست هایش، حرکاتش، طرز خندیدن و راه رفتنش، که خانمی را که من باشم به کودکی که قبلا بودم مرتبط می کرد، آخرین ارتباطم را با دنیایی که از آن به وجود آمده ام از دست دادم.» (از کتاب «یک زن»)
پس از این اما تا سال ۱۳۹۲ اثر دیگری از این نویسنده‌ی فرانسوی به ایران نرسید تا اینکه «جایگاه» با ترجمه‌ی دینا کاویانی و توسط انتشارات همشهری از او به چاپ رسید.
این کتاب بیشتر از سایر آثار این نویسنده مورد توجه منتقدان قرار گرفته و در سال ۱۹۸۴ هم جایزه‌ی ادبی «رنودو» را از آن خود کرده است. وی در «جایگاه» که زندگینامه‌ی خودنوشت ارنو به حساب می آید، بر رابطه‌ی خود با پدرش تمرکز دارد و از تجربیات زندگی در دوران کودکی در یکی از شهرهای کوچک فرانسه و سپس مهاجرت و زندگی دور از والدینش می نویسد.
«پدرم، ناسزا که می شنید رفتار آرامش را کنار می گذاشت: «گوشت سگ! بهتر بود همان جایی که بودی ولت می کردم...» گفتگوهای هفتگی: هیچ! ملنگ! بیچاره، پیرزن پاچه ورمالیده! و... هیچ اهمیتی هم نداشت.» (بخشی از کتاب «جایگاه»)
«دختر دیگر»، دیگر کتاب آنی ارنو بود که توسط همین مترجم و ناشر و در همان سال منتشر گردید.
«کوچه پس کوچه های کودکی» هم دیگر اثر این زن نویسنده است که توسط لیلی کسایی در سال ۹۳ توسط نشر نشانه در ایران انتشار یافته است.
در ایران، علاوه بر ترجمه‌ی آثار ارنو، پژوهش هایی هم درباره‌ی سبک نویسندگی و آثار او انجام شده است. برای مثال ماندانا صدرزاده و لادن معتمدی در یک مقاله‌ی علمی - پژوهشی در سال ۱۳۸۶ به «رمان خانوادگی و بازسازی هویت نزد آنی ارنو» پرداخته اند.
آن ها در این پژوهش به مطالعه‌ی تخیل بر مبنای الگوی رمان خانوادگی در داستان های خودزندگینامه ای آنی ارنو پرداختند و تلاش کردند رویاهای دوران کودکی و نوجوانی نویسنده را مورد بررسی قرار دهند و در مرحله‌ی بعد نشان دهند چگونه تغییر طبقه‌ی اجتماعی نزد ارنو منجر به ایجاد کشمکش های روانی شده است که با ظهور تخیلاتی بر اساس الگوی رمان خانوادگی در دوران کودکی و نوجوانی نویسنده مشخص می شوند. نگارندگان اعتقاد دارند که این تخیلات یک مکانیسم تدافعی در رویارویی با فرودستی اجتماعی و بهترین وسیله برای بازسازی هویت نویسنده است.
با این حال، دو رمانی که راهِ جهانی شدن را برای آنی ارنو، برنده‌ی جوایزی چون «رنودو»، «فرانسوا موریاک» و «مارگریت دوراس»، هموار کردند، «سال ها» و «اتفاق می افتد» نام داشتند. «سال ها» در سال ۲۰۰۸ میلادی منتشر گردید و آن دیگری، هشت سال قبل از آن، یعنی در سال ۲۰۰۰ به انتشار رسیده بود.
حالا بعد از نوبلیست شدن ارنو، میتوان انتظار داشت که بازار نشر ایران راه گذشته را در مورد برنده‌ی نوبل ادبیات پیش بگیرد و آثار بیشتری را از این نویسنده‌ی زن که اینک ۸۲سال دارد، به دست مخاطبان برساند؟
منبع: عطر و تن
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب