وقتی شاعران فریب سعدی را می خورند
پرویز خائفی ضمن اشاره به این که شیوه فریبنده سعدی سهل و ممتنع است و سبب می شود که گروهی از شاعران فریب سادگی آنرا بخورند، به بیان غزلی از این شاعر که به قول وی در یکی از روزهای نوروز در سده هفتم سروده شده، می پردازد.
به گزارش عطر و تن به نقل از ایسنا، این شاعر و حافظ پژوه فقید در نوشتاری با عنوان «عیدانه: سعدی، نوروز و بهار» (منتشرشده در ماهنامه «گزارش» - اسفند ۱۳۷۷ و فروردین ۱۳۷۸ شماره ۹۷ و ۹۸) نوشته است: «طبیعت شیراز اصولا شاعرپرور است. درست است که تا حدود قرن هفتم شیراز شاعر چندان سرشناسی ندارد و شعر بیشتر توصیف های رئالیستی منوچهری و فرخی و رودکی است و سبک خراسانی حاکم بر شیوه شعر است اما به مجرد پیدایش سعدی کفه ترازوی شعر به سود سبک عراقی و غزل های عاشقانه و تغزلی سعدی یله می شود تا آن جا که شاعران دیگر مناطق هوای دیدار شیراز را می کنند و گاهی تصور می کنند باید به شیراز بروند تا به شیوه سعدی و بعد با حافظ غزل بگویند. شیوه فریبنده سعدی سهل و ممتنع است و سبب می شود که گروهی از شاعران فریب سادگی آنرا بخورند و به اقتفا و استقبال او بروند و راه راستین استعداد خود را هم از دست بدهند و در پیروی از سعدی هم شکست بخورند و حتی چند قرن شعر فارسی به جای آن که به ابداع و آفرینش بگذرد به پیروی ناموفق از این دو چهره موفق شیراز - حافظ و سعدی - به بیراهه برود. کسی مثل قاآنی پریشان را ساخت که به راستی پریشان بود و شاعران بزرگی مثل خاندان وصال و انجمن های اصفهان مثل انجمن نشاط و انجمن خاقان و غیره تنها دنبال کنندگان ناموفق شیوه سعدی بودند. به هر صورت شعر سعدی و سرزمین گشاده و سرسبز شیراز آن چنان در یک یک واژگان سعدی متجلی می شود که وقتی شعر سعدی را ترنم می کنی سروهای ناز شیراز و بوستان های سرسبز قدیمی آن در دامنه کوه های شمالی را حس می کنی. این حقیقت چنان شیراز و نوروز آن مثل سایر می شود که خود سعدی که جهان آن روز را تفرج کنان زیر پا گذاشته می گوید:
«چه خوش سپیده دمی باشد آن که ببینم باز
رسیده بر در الله اکبر شیراز»
اعتدال هوا در شیراز چنان است که هیچگاه نه گرمای آزاردهنده دارد و نه سرمای رنج آور؛ سخن سعدی نمایانگر این تناسب هواست:
«باد بامداد و خاک شیراز آتشی است
هر که را در وی گرفت آرام نیست»
شاعران دیگر هم دیده و نادیده به توصیف این شهر همیشه بهار پرداخته اند. خواجو می گوید:
«هر نسیمی که ز شیراز نخیزد باد است
خنک آن باد که از طرف شیراز آید»
سلمان ساوجی که همیشه هوس دیدار شیراز را داشته می سراید:
«سحرگه بلبلی آواز می کرد
همی نالید و با گل راز می کرد
خیال آب رکناباد می پخت
هوای خطه شیراز می کرد»»
او در جای دیگری از این نوشتار آورده است: «سعدی غزلی دارد که به یقین در یکی از روزهای نوروز در سده هفتم گفته. ابیاتی از آنرا که بخصوص نشانگر تغییر هوای سرد زمستانی و آمدن شکوه بهاران است و حتی اشاره می کند که زمان آن رسیده که منقل و آتشدان و مجمر به کناری ببرند در این جا نقل می کنیم:
«برخیز که می رود زمستان
بگشای در سرای بستان
نارنج و بنفشه در طبق نه
منقل بگذار در شبستان
برخیز که باد بامداد نوروز
در باغچه می کنند گل افشان
خاموشی بلبلان مشتاق
در موسم گل ندارد امکان
بوی گل صبح نوروز
و آواز خوش هزاردستان
وین پرده بگوی تا به یکبار
زحمت ببرد ز پیش ایوان
سعدی چو به میوه می رسد دست
سهل است جفای بوستان بان»»
منبع: عطر و تن
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب