این نویسنده در گفت وگو با ایسنا، درباره خاطره نویسی اظهار نمود: داستان نویسی و رمان نویسی به شكل جدید در ادبیات ما قدمتی صدساله دارد، اما خاطره نویسی در ادبیات ما پدیده نسبتا تازه ای است. خاطره نویسی پیش از انقلاب اسلامی منحصر به رجال سیاسی و بزرگان علمی بود كه بیشتر به صورت خودنوشت است، اما ماهیت خاطره نویسی بعد از انقلاب تغییر كرد و خاطره در میان عامه مردم وارد شد.
او اضافه كرد: بعد از انقلاب و در دوران جنگ، خاطرات در ادبیات ما جایی برای خود باز كرد یعنی این كه خاطرات مخاطب عام پیدا كرد كه این مورد اتفاق تازه ای بود و بر روند مطالعه مردم و رشد كمی و كیفی آثار تأثیر گذاشت.
علامیان با یادآوری این كه خاطرات پیش از انقلاب به صورت خودنوشت بود، تصریح كرد: خاطراتی كه بعد از انقلاب و بویژه در دوران جنگ نوشته شده بیشتر به صورت شفاهی است، یعنی خاطره از حافظه راوی استخراج شده و به مدد مصاحبه گر و خاطره نویس به كتاب تبدیل شده است. آثار خوبی هم در این زمینه به وجود آمده است.
او با بیان این كه خاطره دو وجه دارد اظهار داشت: یك وجه آن ادبیات است و وجه دیگرش تاریخ. خاطره ژانری است كه یك تنه به ادبیات می زند و نقشی هم در تاریخ دارد. بدین مفهوم كه اگر مورخی در آینده بخواهد درباره تاریخ یك دوره بنویسد همچون منابعی كه به آن رجوع می كند كتاب های خاطرات است. از سویی خاطره وجه ادبی دارد زیرا با متن و نثر و خواندن سروكار دارد.
این نویسنده درباره این كه آیا خاطرات شفاهی با عنایت به این كه صاحب خاطره باید به ذهنش رجوع كند، دچار خطا و اشتباه نمی شود، اظهار داشت: هرچقدر بیان خاطره به زمان وقوع واقعه نزدیك باشد بطور قطع اعتبار بیشتری دارد. هرچه زمان نقل خاطره از وقوع آن دورتر باشد از ذهن ریشه می گیرد كه در این صورت عامل دیگری به نام خاطره نگار دخیل است و در خلق آثار مشاركت دارد. خاطره نگار نقش پررنگ تری در بیان خاطرات دارد. به نظرم اگر خاطرات شفاهی توسط یك خاطره نگار ماهر كه به تاریخ واقعه و مسائل پیرامونی آن اشراف دارد نوشته شود، می تواند غنی تر از خاطرات خودنوشت باشد.
او درباره خاطره نگاری همینطور اظهار داشت: خاطره نگاری بر سه ركن استوار است؛ خود موضوع، استناد و نگارش و تدوین خاطره. اگر بیان خاطره نسبت به زمان وقوع اتفاق طول بكشد عنصر دیگری هم وارد خاطره نویسی می گردد كه من نام آن را عنصر «كتابخانه» گذاشته ام. یعنی خاطره نگار برای نوشتن خاطره باید درباره مبحث مطالعه و به كتابخانه رجوع كند تا اطلاعات كافی درباره آن مبحث به دست آورد. در این صورت می تواند به راوی كمك نماید.
علامیان درباره نگارش خاطره هم بیان كرد: در تبدیل نقل شفاهی خاطره به متن مكتوب باید نهایت نزدیكی به لحن و امانت داری رعایت شود. خاطره نگار مجاز نیست چیزی را كم و زیاد كند، اما ادبیات طرف دیگر خاطرات است و خاطره نگار باید در عین امانت داری و شفافیت در بیان خاطرات طوری متن را به مخاطب عرضه نماید كه خواننده رغبت به خواندن آن را از دست ندهد. خاطره نگار باید از جملات سالم و صحیح استفاده كند.
او همینطور درباره تدوین خاطرات با بیان این كه خاطره نگار باید در عرضه خاطرات به توالی زمان توجه و آن را در نوشتن رعایت كند، اظهار داشت: باید به فصل بندی، میان تیتر، عنوان و فهرست كتاب در تدوین خاطره توجه شود. خاطره نویسی مانند كشیدن تابلو نقاشی است و همان گونه كه نقاش با بوم و رنگ نقشی خلق می كند خاطره نگار هم با این عوامل یك كتاب خلق می كند.
او درباره یادداشت های روزنوشت هم اظهار داشت: بعضی از كارشناسان خاطرات روزنوشت را معتبرتر از خاطرات شفاهی می دانند زیرا ممكن است خاطره نگار در نوشتن خاطره دخل و تصرف داشته باشد. بعضی از افراد به صورت روزانه اتفاقاتی را كه برای شان افتاده در یك سررسید یا دفتر می نویسند كه این مستندترین متنی است كه فرد می تواند به آن رجوع داشته باشد. اگر كسی یادداشت های پراكنده هم داشته باشد در بیان شفاهی خاطرات می تواند از آن ها كمك بگیرد.
این نویسنده در ادامه درباره وضعیت خاطره نویسی در كشور ما در مقایسه با سایر كشورها اظهار نمود: فكر می كنم به لحاظ نگاهی كه ما بعد از انقلاب و جنگ داشتیم به لحاظ كمی و كیفی خاطرات افزایش پیدا كرده است. در اروپا و آمریكا هم ممكن است یك سرباز خاطرات خویش را منتشر كند كه از جانب مردم هم مورد استقبال قرار می گیرد یا حتی بعنوان كتاب پرفروش معرفی می گردد. اما فكر می كنم خاطره نگاری در ادبیات ما جایگاه ویژه ای پیدا كرده است.
او با بیان این كه خمیرمایه خاطره نگاری در كشور ما انقلاب و جنگ هشت ساله است، اظهار داشت: جنگ موضوعی است كه خیلی از رمان نویسان را به خود جذب می كند. جنگ باب بزرگی را برای ادبیات كشور ما باز كرده است. در جنگ به قدری ظرایف عاطفی و وقایع تاریخی وجود دارد كه می توان گفت جنگ بهشت سوژه است. جنگ هشت ساله بزرگترین جنگ بعد از جنگ جهانی دوم بوده و مطمئنا سوژه های بسیاری را در خود جای داده است كه هنوز دست نخورده باقی مانده اند. شناساندن جنگ هم می تواند از اهمیت خاطره نگاری جنگ باشد. امتیاز بزرگ برای یك نویسنده این است كه در جنگ حضور داشته باشد و ماجرا را بیان كند. تأثیرگذاری این مورد خیلی بیشتر از كسانی است كه در جنگ حضور نداشته و درباره جنگ می نویسند. البته من منكر این مورد نمی شوم كه بعضی از كسانی كه جنگ را ندیده اند درباره جنگ خوب می نویسند.