یادی از شاعر باز باران با ترانه
به گزارش عطر و تن، شعر «باز باران با ترانه»، یکی از شعرهایی است که در خاطره جمعی ما مانده و گاه آنرا در ایام بارانی زمزمه می نماییم و«شاد و خرم» به دوران کودکی می رویم.
به گزارش عطر و تن به نقل از ایسنا، «سیدمجدالدین میرفخرایی»، متخلص به «گلچین گیلانی» زاده ۱۱ دی ۱۲۸۸ در رشت که ۲۹ آذر ۱۳۵۱ در ۵۰ سالگی در لندن به دلیل بیماری دار فانی را وداع گفت.
او پزشک و شاعر و از خانواده ای سرشناس بود. مجدالدین تحصیلات مقدماتی را در زادگاهش گذراند و بعد از پایان این دوره به تهران آمد. تحصیل در دوره اول متوسطه را در مدرسه سیروس گذراند و از دوستان نزدیک او، در این دوره (۱۳۰۴-۱۳۰۷) ذبیح الله صفا بود.
گلچین بعد در شعبه ادبی دبیرستان دارالفنون ثبت نام کرد و در این دوره شاگرد استادانی چون وحید دستگردی و عباس اقبال آشتیانی بود. گلچین به خصوص با وحید دستگردی (مدیر مجله ارمغان) روابط نزدیکی داشت. از همین زمان هم همکاری او با مجله «ارمغان» و مجله «فروغ» چاپ رشت(مدیریت ابراهیم فخرایی) شروع شد برای نخستین بار شعر وی در سال ۱۳۰۷ در مجله «ارمغان» به چاپ رسید.
او سپس وارد دارالمعلمین عالی شده و در رشته فلسفه و علوم تربیتی دانش آموخته شد. وی در آزمون آخرین گروه صد نفری اعزام دانشجو به اروپا در سال ۱۳۱۲ پذیرفته شد و به انگلستان رفت. او ابتدا به تحصیل رشته ادبیات پرداخت اما مدتی نگذشت که از تحصیل در ادبیات دست کشید و برخلاف قوانین و مقررات اعزام دانشجو که او را از تغییر رشته باز داشته بود، به رشته پزشکی پرداخت. همین مساله باعث قطع هزینه تحصیلی او شد، اما گلچین از پای ننشست و به واسطه اقدامات خود و خانواده اش در ایران، مدتی بعد کمک هزینه تحصیلی او برقرار شد تا اینکه جنگ جهانی دوم درگرفت و دولت ایران همه دانشجویان اعزامی را به ایران فراخواند اما گلچین به این اخطار وقعی ننهاد و در آن سالهای سخت همچنان در لندن ماند. در این دوره، با تعطیلی دانشگاه و نرسیدن پول در ایران، ناگریز در زیر بمباران لندن به کارهایی چون گویندگی در رادیوی انگلستان و راندن آمبولانس(لاری) و غیره پرداخت. پس از پایان جنگ جهانی دوم او توانست به تحصیلات خود ادامه دهد و در رشته بیماری های گرمسیری تخصص بگیرد.
او بارها در مکاتبات خود با دکتر حسینعلی سلطان زاده پسان، از دوستان نزدیکش تلویحا از آمدن قریب الوقوع خود به ایران سخن گفته بود اما هر بار به عللی این کار انجام نگرفت و او تا انتهای عمر در لندن ماندن و دیگر به ایران بازنگشت.
همانطور که اشاره شد گلچین از نوجوانی به شاعری پرداخت و کم کم به شهرت دست یافت. چند شعر از وی در روزنامه های رشت و بعدها در مجله های ارمغان، روزگار نو، فروغ، و سخن منتشر گردید.
گلچین گیلانی اولین شاعر نوپردازی است که شعرش به کتاب های ابتدایی راه پیدا کرد. شعر «بارانِ» او، که بخشی از آن، از چند دهه پیش به این سو، در کتاب های درسی به چاپ رسید، مشهور است.
باز باران
با ترانه
با گهرهای فراوان
می خورد بر بام خانه
من به پشت شیشه تنها
ایستاده در گذرها
رودها را افتاده
شاد و خرم
یک دو سه گنجشک پر گو
باز هر دم
می پرند این سو و آن سو
می خورد بر شیشه و در
مشت و سیلی
آسمان امروز دیگر نیست نیلی
یادم آرد روز باران
گردش یک روز دیرین
خوب و شیرین
توی جنگلهای گیلان
کودکی ده ساله بودم
شاد و خرم نرم و نازک
چست و چابک
از پرنده از چرنده از خزنده
بود جنگل گرم و زنده
آسمان آبی چو دریا
یک دو ابر اینجا و آنجا
چون دل من روز روشن
بوی جنگل تازه و تر
همچو می مستی دهنده
بر درختان می زدی پر
هر کجا زیبا پرنده
برکه ها آرام و آبی
برگ و گل هر جا نمایان
چتر نیلوفر درخشان
آفتابی
سنگها از آب جسته
از خزه پوشیده تن را
بس وزغ آن جا نشسته
دمبدم در شور و غوغا
رودخانه
با دو صد زیبا ترانه
زیر پاهای درختان
چرخ می زد همچو مستان
چشمه ها چون شیشه های آفتابی
نرم و خوش در جوش و لرزه
توی آنها سنگ ریزه
سرخ و سبزو زرد و آبی
با دو پای کودکانه می دویدم همچو آهو
می پریدم از سر جو
دور می گشتم ز خانه
می پراندم سنگ ریزه
تا دهد بر اب لرزه
بهر چاه و بهر چاله
می شکستم کردخاله
می کشانیدم به پایین
شاخه های بید مشکی
دست من می گشت رنگین
از تمشک سرخ و مشکی
می شنیدم از پرنده داستانهای نهانی
از لب باد وزنده
رازهای زندگانی
هر چه می دیدم آنجا
بود دلکش بود زیبا
شاد بودم می سرودم
روز ای روز دلارا
داده ات خورشید رخشان
این چنین رخسار زیبا
ورنه بودی زشت و بی جان
با همه سبزی و خوبی
گو چه می بودند جز پاهای چوبی
گر نبودی مهر رخشان
روز ای روز دلارا
گر دلارایی است از خورشید باشد
اندک اندک رفته رفته ابرها گشتند چیره
آسمان گردید تیره
بسته شد رخساره خورشید رخشان
ریخت باران ریخت باران
جنگل از باد گریزان
چرخها می زد چو دریا
دانه های گرد باران
پهن می گشتند هر جا
برق چون شمشیر بران
پاره می کرد ابرها را
تندر دیوانه غران
مشت می زد ابرها را
روی برکه مرغ آبی
از میانه از کناره با شتابی
چرخ می زد بی شماره
گیسوی سیمین ما را
شانه می زد دست باران
بادها با فوت خوانا
می نمودندش پریشان
سبزه در زیر درختان
رفته رفته گشت دریا
توی این دریای جوشان
جنگل وارونه پیدا
به چه زیبا بود جنگل
بس ترانه بس فسانه
بس فسانه بس ترانه
بس گوارا بود باران
می شنیدم اندر این گوهر فشانی
رازهای جاودانی پندهای آسمانی
بشنو از من کودک من
پیش چشم مرد فردا
زندگی خواه تیره خواه روشن
هست زیبا هست زیبا هست زیبا
اولین کتاب گلچین «نهفته» نام دارد که در سال ۱۹۸۴/ ۱۳۲۷ شمسی در لندن به چاپ رسید و الان نسخه های معدودی از آن در دست است. دومین کتاب گلچین «مهر و کین» است که تاریخ چاپ ندارد، ولی در تهران چاپ شده است. سومین کتاب او هم «گلی برای تو» نام دارد که در انتشارات خوارزمی در تهران به چاپ رسید و مهم ترین اشعار او را در ۱۵ سال آخر عمرش را در بر می گیرد.
شعری دیگر از گلچین گیلانی
در کنار چشمه من می سوختم / آب را چون نفت می افروختم
آفتاب آتشین بر برگ من/ می نشست و زنده می شد مرگ من
باد می نوشید روی آب ناب/ شعله می زد عکس خشکم توی آب
باغبان هیچگاه به یاد من نبود/ از کنارم می گذشت و می سرود
«آن دلارام سفید من کجاست؟/ آن گل سرخ امید من کجاست؟
روز و شب می خوانمش، می جویمش/ توی باغ آرزو می بویمش
هرچه می گردم نمی بینم نشان/ چشمه کو، ای دل، دل آتش فشان؟»
در کنار چشمه من می سوختم، / دیدگان بر باغبان می دوختم
می سرود و می گذشت و می گریست/ کاش می دانست اشکش زندگی ست!
(مارس ۱۹۵۱، لندن)
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب