درست بنویسیم و درست بخوانیم، ۳۲
نگاهی به اشکال های گفتاری و نوشتاری امروز
به گزارش عطر و تن قزوین درباره درست خواندن و گفتن و نوشتن، تابحال بسیار گفته اند و نوشته اند و شنیده ایم و خوانده ایم؛ ولی کافی نیست. پاسداشت زبان فارسی و مرتفع ساختن اشکال ها، نمی تواند به چندنوشته، برنامه، کتاب و جزوه منحصر باشد؛ بدین منظور بر آن شدیم تا برخی اشکال های رایج امروزی را که در گفتار و نوشتار مردم، فراوان دیده و شنیده می شود، یادآوری و اصلاح نماییم.
دکتر هادی انصاری، تحصیلکرده دکترای زبان و ادبیات فارسی، در مقاله خود با عنوان «درست بنویسیم و درست بخوانیم» که آنرا در اختیار ایسنا قرار داده است، می نویسد: درباره درست خواندن و گفتن و نوشتن، تابحال بسیار گفته اند و نوشته اند و شنیده ایم و خوانده ایم؛ ولی کافی نیست. پاسداشت زبان فارسی و مرتفع ساختن اشکال ها، نمی تواند به چندنوشته، برنامه، کتاب و جزوه منحصر باشد و اگر هر روز هم یادآوری شود، تکراری نخواهد بود و تأثیرخود را خواهد گذاشت.
مَزبور / مَذبور/ مذکور
مَزبور با (ز) اسم مفعول است یعنی نوشته شده یا اشاره شده یا آن چه قبلاً به آن اشاره شده؛ و نوشتن آن با (ذ) (مذبور) نادرست است. مَزبور صفتی است که معمولا برای غیرجانداران به کار می رود مثلا مَطلَب مزبور یا سخن مزبور یعنی مطلب یا سخن نوشته شده یا اشاره شده؛ ولی مذکور برای جانداران و اشخاص به کار می رود. مثلا شخص مذکور یعنی شخصی که نامش ذکر شده است.
مَزمزه / مَضمضه
این دو واژه، هم آواییِ یکسان دارند با املای متفاوت؛ مَزمَزه، فارسی است. مزمزه یا مزه مزه کردن یعنی چشیدن و نرم نرم خوردن. مثال: او آهسته مزه مزه می کرد. مَضمضه عربی است و از اصطلاحات فقهی است. مضمضه کردن یعنی گرداندن آب در دهان برای شستن در هنگام مسواک زدن دندان ها. مثال: به هنگام مسواک زدن، آب را در دهان مضمضه کنید. آلبالو را مزمزه کرد. هر کدام باید در جای خود با املای درست نوشته شود.
مَسّ میّت / مَسح میّت
مَسّ در عربی یعنی دست زدن یا دست مالیدن به چیزی یا کسی. مَسح یعنی دست آغشته به آب وضو را بر دست و پا و سر کشیدن (درنماز) است. با این توضیح باید اظهار داشت: مَسّ میّت؛ نه مَسح میّت. میّت را مَسح نمی کنند؛ در نماز پا و سر را مَسح می کنند. باید اظهار داشت: مَسح پا و سر.
مُسَیّب / مُصیّب
این اسم خاص مردان، با (س) است؛ مُسَیّب. یعنی آزاد و رها در کار خود. گاهی به اشتباه با (ص) می نویسند که نادرست است.
معروف حضور / مُعرّف حضور
درگذشته رسم بوده که فرد ناشناس را در حضور جمع، معرفی می کردند. امروزه در معرّفی و شناساندن افراد، معمولا می گویند: فلانی که مُعرِّف حضورتان هست...؛ مُعَرِّف اسم فاعل از باب تعریف است یعنی شناساننده. اسم مفعول از ثلاثی مجرّدش (معروف) است یعنی شناخته شده. بهتراست به جای (مُعَرّف) بگوییم (معروف)؛ فلانی معروف حضورتان است. (درحضورشما شناخته شده است) یا به فارسی بگوییم: فلانی را همه می شناسید.
مغازه ی فوق به فروش می رسد
بر روی شیشه ی مغازه ای که یک طبقه بیشتر نداشت، نوشته بودند: مغازه ی فوق به فروش می رسد. هرچه نگاه کردیم، در فوق آن مغازه، یعنی در بالا و طبقه ی بالای آن، چیزی ندیدیم؛ چون مغازه، یک طبقه بیشتر نبود. نویسنده ی محترم آن قدر توجه نداشته که مفهوم فوق (بالا) را بداند. در واقع باید می نوشت: این مغازه به فروش می رسد؛ نه مغازه ی فوق.
منبع: atrotan.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب