در میزگرد عطر و تن مطرح شد
مدرنیته و اثر آن روی كتاب، مطالعه و صنعت نشر
به گزارش عطر و تن ایسنا/قزوین میزگرد آثار مدرنیته روی ترویج فرهنگ كتاب و كتابخوانی با حضور احسان رضایی نویسنده و داور بخش رمان «جایزه ادبی جلال آل احمد سال ۹۸»، حمیدرضا سبحانی نژاد شاعر و نویسنده فیلم نامه سریال هایی همچون «رنج پنهان» و نگارسادات معصوم زاده شاعر و نفر اول «كنگره ملی شعر دفاع مقدس سال ۹۷» در ایسنا قزوین برگزار گردید.
در آغاز این نشست احسان رضایی در پاسخ به این سوال كه مدرنیته چقدر می تواند روی مطالعه افراد جامعه اثر داشته باشد بیان نمود: هر گاه تكنولوژی جدیدی وارد كشور شده مبحث تأثیرات آن روی تكنولوژی های قبلی مطرح گردیده است، مثلاً وقتی رادیو وارد كشور شد گفتند روزنامه از بین می رود و آن زمان كه تلویزیون وارد ایران شد گفتند رادیو می میرد، ولی در عمل این اتفاق هیچ وقت نیفتاد و می بینیم كه رادیو، تلویزیون و روزنامه مخاطب خاص خودشان را دارند.
وی در ادامه بیان نمود: در مورد مطالعه هم همین طور است، درست است كه مطبوعات در كشور گرفتار افت شده اند اما به نظر می آید این اتفاق در همه جای دنیا رخ داده و مطبوعات بخشی از وظایف خویش را به فضای مجازی واگذار كرده اند، اما روزنامه ها هنوز بعنوان محلی برای تحلیل در دنیا مطرح هستند، درباره كتاب هم همین طور است و فضای مجازی نمی تواند جای كتاب را بگیرد هرچند بعضی از مخاطبان بالقوه كتاب امكان دارد به مرور به سمت فضای مجازی بروند اما كتاب همچنان مخاطب خاص خویش را دارد.
مهم ترین بخش انتشار كتاب «تولید اندیشه» است
در ادامه سبحانی نژاد عنوان كرد: به نظر بنده در بحث كتاب باید به مبحث تولید اندیشه و بازتاب آنچه در جامعه وجود دارد پرداخته شود وگرنه اگر نگاهی به بازار نشر این روزها بیندازیم خواهیم دید صنعت نشر كار خودش را پیش می برد و با انتشار برخی كتاب ها مانند كتب آموزشی چرخه نشر را می چرخاند و كسب درآمد می كند، اما اینكه در این چرخه چه میزان اندیشه تولید می شود كه بتوان آنرا جزو ذخائر فرهنگی به حساب آورد محل سؤال است.
وی خاطرنشان كرد: فضای مجازی به علل متفاوت تاثیر خویش را در فرهنگ عامه گذاشته است، اول اینكه به آسانی در دسترس قرار دارد، دوم اینكه ساندویچی عمل می كند و بدترین خصوصیت فضای مجازی آن است كه همان فرایند تولید اندیشه در این فضا موردتوجه قرار نمی گیرد.
این نویسنده با اشاره به صدمه هایی كه امكان دارد ترجمه آثار برای فرهنگ ما داشته باشد تصریح كرد: نكته دیگری كه وجود دارد این است كه بیشتر كتاب هایی كه چاپ و منتشر می شوند ترجمه هستند و همین آثار ترجمه ای صدمه های مختلفی به نظام فكری و فرهنگی جامعه ما وارد می نماید.
مردم تا چه اندازه احساس احتیاج به كتاب دارند؟
در ادامه جلسه معصوم زاده بیان نمود: ابتدا باید از این زاویه نگاه كرد كه لزوم كتاب خواندن در جامعه امروز تا چه اندازه است و مردم تا چه اندازه احساس نیاز دارند كه كتاب در سبد فرهنگی خانواده شان قرار داشته باشد. متأسفانه كتاب در حال تبدیل شدن به یك كالای لوكس است و وقتی مردم برای خرید كتاب به مشقت بیفتند كم كم به سمت چیزی می روند كه راحت و ارزان بتوانند از آن استفاده كنند و اینجاست كه مبحث فضای مجازی مطرح می شود.
وی اظهار داشت: فرد وارد فضای مجازی كه راحت تر از كتاب در دسترس قرار دارد می شود و این فضا به مخاطب دانایی كاذب می دهد، فرد احساس می كند كه مطالعه كرده ولی در واقع چیزی نخوانده كه به اندیشه اش اضافه كند چون مطالب در این فضا پراكنده است، عمقی ندارد، متمركز و مداوم نیست و سبب سطحی نگری و زودباوری می شود.
این شاعر خاطرنشان كرد: بخشی از این مشكل به قیمت كتاب برمی گردد، هم اكنون یك كتاب كودك مصور ۴۸ هزار تومان قیمت دارد، حال در یك خانواده معمولی كه پدر سه میلیون تومان درآمد دارد آیا امكان خرید این كتاب ها برای فرزندان وجود دارد؟
فرصت فضای مجازی برای كتاب خوان ها
رضایی در ادامه بیان نمود: فضای مجازی یك فرصت هم به حساب می آید، بعنوان مثال در سال های اخیر پاورقی های اینترنتی متولد شدند مثل رمان پستچی اثر چیستا یثربی كه پس از انتشار در اینترنت به صورت مكتوب هم منتشر و با استقبال مواجه گردید.
وی خاطرنشان كرد: ما در فضای مجازی امكان تبلیغ كتاب را داریم، بارها پیش آمده كه خود من یك كتاب را تبلیغ كردم و در همان روز ناشر تماس گرفته و گفته كه ۵۰۰ جلد در یك روز از آن فروخته است.
این نویسنده تصریح كرد: برخی از شاعران كه بین عموم مردم شناخته شده نبودند مانند صائب و بیدل، در چند سال قبل در فضای مجازی با انتشار تك بیت هایشان شناخته شدند.
وی عنوان كرد: در اینترنت فضایی برای تولید كتاب به وجود آمده، نویسنده كتاب را بخش بخش در اینترنت گذاشته و بازخورد گرفته و مجموع بخش های كتاب و بازخوردهای آنرا بعداً به صورت یك اثر مكتوب پخته تر منتشر نموده است، این گونه فضای مجازی شوق انتشار كتاب را در جامعه كمرنگ كرده است.
سبحانی نژاد هم ضمن اشاره به فرصت هایی كه فضای مجازی برای مخاطب بوجود آورده است تصریح كرد: این فضا می تواند به خرید و فروش، تبلیغ، تحلیل و بررسی كتاب كمك نماید، علاوه بر این برای نویسندگانی كه اخیرا كار خویش را شروع كرده اند هویت بخشی به همراه خواهد داشت و سبب می شود نویسندگان گمنام شناخته شده و آثارشان معرفی شود.
وی بیان نمود: باید این واقعیت را بپذیریم كه قیمت كتاب و كاغذ در روزگار كنونی ما بگونه ای است كه این كالای فرهنگی از سبد خانوار حذف شده ازاین رو فضای مجازی و ظرفیت دانلود كتاب می تواند این مشكل را تا حدودی برای مخاطب امروز بخصوص مردمانی كه در مناطق محروم زندگی می كنند برطرف كند.
فضای مجازی به ما دانایی نمی دهد توهم دانایی می دهد
احسان رضایی در بخش دیگری از سخنان خود اظهار داشت: فضای مجازی مانند هر پدیده دیگری نقاط مثبت و منفی دارد، یكی از مشكلاتی كه وجود دارد این است كه نه فقط مردم عادی بلكه در مواردی متخصص ها هم به جای رفتن به منابع اصلی و كتاب به فضای مجازی و اینترنت بسنده می كنند.
وی اضافه كرد: خیلی از متون جعلی موجود در فضای مجازی به اشتباه به نام شاعران و نویسندگان است، گاه حتی منبع هم برایش می زنند ولی با رفتن به منبع اصلی متوجه می شویم كه چنین مطلبی وجود ندارد، از این روست كه «اومبرتو اكو» می گوید فضای مجازی و اینترنت به ما دانایی نمی دهد توهم دانایی می دهد.
سبحانی نژاد در این بخش اظهار نمود: متأسفانه یكی دیگر از معضلات فضای مجازی این است كه چون روی فرهنگ در این فضا نظارتی وجود ندارد سرقت ادبی اتفاق می افتد و بعضاً اشعار شاعران یا آثار نویسندگان به نام افراد دیگر منتشر می شود.
انتشار كتاب های اینستاگرامی نزول جایگاه كتاب را به دنبال دارد
رضایی در ادامه بیان نمود: صدمه های دیگری را در این فضا شاهد می باشیم، مثلاً سال جاری در نمایشگاه كتاب ناشران به سراغ فعالان اینستاگرام رفتند، آن هایی كه ۱۰۰ هزار دنبال كننده دارند، از آنها خواستند تا بتوانند محتوای صفحه آنها را به صورت كتاب منتشر كنند به این صورت اگر از آن تعداد دنبال كننده تنها دو هزار نفر هم كتاب را بخرد چرخه اقتصادی ناشر سود ده خواهد بود.
وی خاطرنشان كرد: اگر فضای نشر به این طور كتاب سازی ها عادت كند دیگر تولید اندیشه ای اتفاق نمی افتد، چون قرار این است كه كتاب یك گام جلوتر از فضای عمومی جامعه باشد وقتی به یك فعال اینستاگرام می گوییم می خواهیم حس لحظه ای تو را منتشر نماییم، كتاب بعنوان منبع فكر و اندیشه جایگاه خویش را در بلند مدت از دست خواهد داد.
این نویسنده تصریح كرد: چنین رفتاری از ناشران به این علت است كه سیاست گذاران فرهنگی در گزارش ها به كیفیت كتاب اهمیت نمی دهند بلكه تعداد چاپ كتاب مهم است؛ ناشرانی هستند كه جهت استفاده از یارانه های نشر مبادرت به چاپ آثاری با كیفیت پایین می كنند؛ در این میان ناشران و نویسندگان واقعی باید آنها را تحریم كنند.
سبحانی نژاد در این خصوص اظهار داشت: امكان دارد در فضای مجازی كتاب هایی معرفی شوند كه به لحاظ حرفه ای آثار قابل توجهی نیستند؛ گاهی فضای اینستاگرام امكان دارد برای نویسندگانی كه به لحاظ علمی و ادبی سطح بالایی ندارند هویت كاذب ایجاد كند، به این صورت كه دنبال كننده های این افراد تعیین كننده فروش اثر و معرفی آنها هستند.
وی اضافه كرد: بسیاری از سلبریتی ها هستند كه كتاب های شعر و یا داستان خود كه گاه با اصول اولیه ادبیات همخوانی ندارد را منتشر می كنند و مردم فقط به خاطر شهرت آنها آثارشان را می خوانند، این فرایند به بضاعت فرهنگی جامعه اضافه نخواهد كرد.
معصوم زاده هم در مورد رفتار ناشران بیان نمود: متأسفانه ناشران در جامعه امروز بیشتر از اینكه محتوای اثر برایشان اهمیت داشته باشد به دنبال دنبال كننده اینستاگرام هستند و در پاسخ به اعتراض نویسنده می گویند ما باید مطمئن شویم اثر فروش می رود، این به خاطر نوع نگاه ناشر است كه به نظر می آید به نشر فقط بعنوان یك صنعت نگاه می كند.
به گزارش عطر و تن به نقل از ایسنا، در زمانه ای هستیم كه كتاب خوب با عنایت به شاخص هایی مانند محتوا و ساختار، بسیار محدود منتشر می شود، فضای ترجمه كتاب هم به لحاظ كیفی نازل شده و با گرانی كاغذ مخاطب انگیزه كتاب خواندن نداشته و نویسندگان نوقلم هم بهانه ای برای نوشتن ندارند، بخش عظیمی از این مشكلات به سیاست گذاری های فرهنگی برمی گردد، ازاین رو باید روی این مسائل كارشناسی صورت بگیرد و عرصه ای فراهم گردد تا نسل جدید نویسندگان انگیزه لازم را برای نوشتن داشته باشند.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب