بررسی كاربرد سبك شناسی پیكره بنیاد در شعر حافظ
به گزارش عطر و تن سیصدوبیست وسومین نشست مركز حافظ شناسی و كرسی پژوهشی حافظ با عنوان «سبك شناسی پیكره بنیاد و كاربرد آن در شعر حافظ» با همكاری اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس و مركز پژوهش های زبان و ادب فارسی دانشگاه شیراز برگزار گردید.
به گزارش عطر و تن به نقل از روابط عمومی مركز حافظ شناسی، در این جلسه نخست دكتر كاووس حسن لی، مدیر مركز حافظ شناسی ضمن خوش آمدگویی به حاضران و سپاسگزاری از دكتر مولودی، به زحمات استاد خداپرستی اشاره نمود و گروه زبان شناسی و زبان های خارجه دانشگاه شیراز را از پیشگامان ایجاد پیكره زبان فارسی دانست.
حسن لی به بیان اهمیت منابع پایه ای همچون پیكره های زبانی برای مطالعات مختلف پرداخت و ایجاد و گسترش پیكره های زبانی را همچون سرمایه های خام اولیه و معادن عظیمی دانست كه نه تنها در تحلیل های زبانی ارزشمندند بلكه برای خیلی از تولیدات زبانی و ادبی هم كارآمد و گره گشا هستند.
این استاد دانشگاه شیراز اضافه كرد: پیكره های زبانی امروزه با فناوری های جدید كه امكان جست وجوهای متنوع را می دهد، این منابع پایه ای و این داده های زبانی را بسیار كاربردی تر از گذشته كرده اند.
حسنلی اظهار داشت: اگر این بانكهای پیكره ای از محدوده واژگانی فراتر برود و ساختارهای نحوی و حتا كاركردهای هنری را هم فرابگیرد در توصیفات زبانی و در تحلیل های اجتماعی زبان هم دستگیر پژوهشگران خواهد بود.
مدیر مركز حافظ شناسی اظهار داشت: با داشتن پیكره كامل زبانی از متون گذشته دیگر برای توصیف و تحلیل رفتارهای حافظ با زبان فارسی نیازی به فیش نویسی و صرف وقت بسیار برای گردآوری اطلاعات نخواهیم داشت، چون همه این اطلاعات در همان منابع و بانكهای پیكره ها گردآوری شده است.
در ادامه این مراسم دكتر امیرسعید مولودی، استاد زبان شناسی دانشگاه شیراز، به سبك شناسی پیكره بنیاد و شیوه كاربست آن در اشعار حافظ پرداخت.
مولودی با بیان این مقدمه كه با ظهور زبان شناسی پیكره ای در دهه‌ی 60 غالباً تحلیل های دستی جای خویش را به تحلیل های كامپیوتری داده اند، اظهار داشت: تمركز زبان شناسی پیكره ای روی روش ها و فرایندهای مطالعه زبان است و این حوزه‌ی مطالعاتی با مجموعه ای از متون الكترونیكی ماشین خواندنی به نام پیكره سر و كار دارد.
او اظهار داشت: پیكره ها دارای انواعی چون خاص، عام، تاریخی، موازی، به روزشونده، چندزبانه و زبان آموز هستند و نرم افزارهای واژه نما/واژه یاب نمونه ای از این ابزارها هستند كه امكانات گوناگونی همچون نمایش واژه در بافت متنی، عرضه لیست بسامدی واژه های متن، نمایش همایندهای موجود در متن، مشخص كردن كلیدواژه های متن و ارائه‌ی خوشه های واژگانی را برای كاربران فراهم می كنند. ازاین رو با داشتن چنین نرم افزارهایی می توان به مطالعات زبانی كمی و كیفی پرداخت.
مولودی اضافه كرد: در سبك شناسی پیكره بنیاد به منظور شناسایی سبك نگارش نویسنده، روش های دستی و ماشینی با یكدیگر تلفیق شده، تمامی مؤلفه های متن استخراج می شود.
او اظهار داشت: از مواردی كه توسط ماشین و به صورت خودكار انجام می شود، محاسبه‌ی همایندها، خوشه های واژگانی، لیست بسامدی واژه ها و كلیدواژه های متن است. مواردی كه عمدتاً به صورت دستی و بعضاً به صورت ماشینی و خودكار اجرا می شود هم شامل برچسب زنی صرفی، نحوی و معنایی می شود؛ به این مفهوم كه اطلاعات صرفی، نحوی و معنایی تمامی واژه های متن توسط انسان یا موتورهای برچسب زن خودكار به پیكره‌ی متنی اضافه می شود. با در اختیار داشتن داده برچسب خورده در سه سطح گفته شده و داشتن یك نرم افزار واژه نما می توان لیست برچسب های صرفی و ساخت های نحوی و معنایی متن را به همراه فراوانی وقوعشان در متن شناسایی كرد و به تصویر دقیقی از سبك نویسنده دست یافت.
این استاد دانشگاه شیراز تصریح كرد: روش مذكور را می توان در مورد هر اثری اعمال كرده و سبك نگارش آنرا شناسایی كرد؛ ازاین رو می توان این شیوه‌ی نوین مطالعاتی را بر روی متن الكترونیكی اشعار حافظ هم به كار بست و سبك نگارش آنرا برپایه وجوه مختلف ذكرشده مشخص كرد.
مولودی در این نشست به حاضران آموزش داد كه برای انجام سبك شناسی پیكره بنیاد روی متن الكترونیكی شعرهای حافظ چه مراحلی را بایستی طی و از چه ابزارهایی برای این هدف بهره برد.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب