تازه با بیدل آشتی كرده ایم
عطر و تن: حداد عادل با بیان این كه بیدل شناسی در ۴۰ سال اخیر در كشورمان شروع شده است، اظهار داشت: ما ایرانی ها تازه با بیدل آشتی كرده ایم و ما در سرآغاز بیدل شناسی قرار داریم.
به گزارش عطر و تن به نقل از ایسنا، امروز (پنجشنبه) ۱۴ تیر ماه پنجمین كنگره بین المللی «عرس بیدل» با حضور بیدل شناسان، پژوهشگران و استادان زبان و ادبیات از كشورهای مختلف با محور «تحلیل و تأویل آثار ابوالمعانی بیدل دهلوی» و «بازشناسی و معرفی میراث فارسی» برگزار گردید.
در ابتدای مراسم هادی سعیدی كیاسری، رییس بنیاد دهلوی درباره شكل گیری و برنامه های عرس بیدل توضیحاتی عرضه كرد و اظهار داشت: عُرس اصطلاح جا افتاده ای در ساحت شرقی جغرافیایی زبان فارسی است، اما در كشور ما شناخته شده نیست. عُرس اصطلاحی است برای یادكرد سخنوران عارف و شاعران. در این روز شاعران، شاگردان و كسانی كه برای شخص حرمت قائل بودند بر مزار او جمع می شدند و بر دیوان او تفأل می كردند. با این حال كه بیدل دهلوی چنین كارهایی را دوست نداشت، دوستداران او تا ۳۵ سال پس از مرگش این یادبود را برگزار می كردند اما بعد از سقوط گوركانیان مردم مشغله نان و امان داشتند و كسی به فكر فرهنگ نبود و به شعر توجه نمی كرد. بنابراین این مراسم در كشور هند تا سال ۱۹۸۲ منقطع شد.
او با اشاره به برگزاری «عرس بیدل» در كشور افغانستان، اظهار داشت: عبدالحمید عصیر ـ بیدل شناس ـ ۶۰ سال پیش مكتبخانه بیدل را در كابل تاسیس كرد و حلقه درس بیدل را تشكیل داد. عرس بیدل در كشور افغانستان منظم ترین عرسی بود كه برگزار می شد. ما تا سال قبل میزبان زنده یاد عبدالعزیز مهجور، فرزند او بودیم.
كیاسری درباره شكل گیری «عرس بیدل» در ایران نیز، اظهار داشت: حلقه بیدل شناسی در دهه ۶۰ در كشورمان شكل گرفت، اما كار، ترویجی و میدانی نبود و فقط مختص شاعران بود. در سال ۸۳ نخستین عرس را برگزار كردیم كه چندان موفق نبودیم و اما در عرس دوم موفق تر عمل كردم. پس از یك وقفه چندساله چهارمین دوره آن را سال قبل برگزار كردیم. امسال هم به خاطر افزایش قیمت دلار و مشكلاتی كه داشتیم برنامه با تأخیر انجام شد. این برنامه در سال های گذشته در طول یك هفته برگزار می شد فقط در دو روز برگزار می نماییم.
رییس بنیاد بیدل دهلوی سپس شعری را از شفیعی كدكنی كه برای «عرس بیدل» سروده بود، خواند.
در ادامه این مراسم حداد عادل ـ رییس فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی ـ اظهار داشت: بیدل در ۴۰ سال اخیر به مردم ایران معرفی و مطرح شده است. ما ایرانی ها تازه با بیدل آشتی كرده ایم و در سر آغاز بیدل شناسی قرار داریم. بیدل شناسی كار دشواری است و به همان اندازه كه دشوار است، لذت بخش است. بیدل حدود ۱۰۰ هزار بیت شعر گفته و باید درباره او بگویم «صد هزار جلوه برون آمدی كه من با صد هزار جلوه دیده تماشا كنم تو را».
او بعد از خواندن غزلی از بیدل به سخن قبلی خود اشاره نمود و اظهار داشت: باید بگویم كو ۱۰۰ هزار دیده و كیست كه ۱۰۰ هزار دیده برای ۱۰۰ هزار جلوه داشته باشد. شعر بیدل هم در لفظ و هم در مضمون متعالی است. تعالی در شعر او موج می زند. شعر او شعر قدسی و ملكوتی است. شعر بیدل انگشت اشاره اش به سمت آسمان و به سمت امر مطلق است. بیدل مطلق پسند و مطلق گراست. شعر بیدل سرشار از عشق، راز و نیاز و نیایش است. كشش و كوشش در شعر او موج می زند. شعر او دریای خروشان و جوشان است. همه جای شعر او انسان مطرح است، اما این انسان جدا از خدا نیست و بلكه انسان خدایی است. شعر بیدل حكایت انسان و خدا است و در همه جای آن منزلت انسان، سرنوشت انسان دیده می گردد.
حداد عادل اضافه كرد: بیدل فكری عمیق و دقیقی دارد. ظریف اندیش است و به اسرار و معنای پیچیده جهان تسلط دارد و آنها را بیان می كند. قدرت تخیل او حیرت آور است. زمانی كه شعر بیدل را می خوانم به قدرت تخیل او پی می برم و به یاد ریاضیدان ها می افتم. ریاضی و شعر از یك منظر با هم سنخیت و مشابهت دارند آن هم قوه تخیل است. اگر كسی مثل بیدل در زمانه ای قرار می گرفت و قوه تخیل و اندیشه خویش را سراغ عالم طبیعت می برد حتما در علوم ریاضی مباحثی را كشف می كرد كه بسیار حیرت آور بود.
رییس فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی با بیان این كه شعر قابل تعریف نیست، اظهار داشت: كسی نمی تواند شعر را تعبیر كند. بی جهت نیست كه می گویند شعر همان چیزی است كه شاعر می گوید. در شعر بیدل مرز شكنی های عجیبی شاهد می باشیم. بیدل از همه احكام و استدلال های منطقی عبور می كند و تضاد و تناقض های بسیاری در شعرش وجود دارد. معمولا زمانی كه شعری را می خوانیم از فهمیدن آن لذت می بریم، اما درباره شعر بیدل فرق می كند و از نفهمیدن آن لذت می بریم. باید از بیدل پرسید چه شد كه زبان فارسی را برای بیان شعر انتخاب كرده است، در حالیكه زبان خودش فارسی نیست. اعتقاد دارم از شعر بیدل می توانیم به قدرت، وسعت و عظمت زبان فارسی پی ببریم. این زبان به بیدل این امكان را می داد تا حقایقی كه در دل و جانش نشسته است را بیان كند.
او در ادامه تصریح كرد: بیدل در افق ادبیات ایران اخیرا طلوع كرده است و به آینده بیدل شناسی در ایران بسیار امیدوارم. بیدل بیش از ایران در دل و جان مردم هند، پاكستان، افغانستان و تاجیكستان نشسته است. آنها با بیدل حال می كردند و بیدل شاعر اجتماعی آنها بود، اما در دانشگاه های ایران حتی دانشگاه های ادبیات بیدل مطرح نبود. قدم های بسیار خوبی برای آشتی با بیدل برداشته شده است.
سپس كلیپی از حضور عبدالعزیر مهجور در چهارمین كنگره «عرس بیدل» پخش گردید و یادبودی برای او با حضور دخترش برگزار گردید.
در ادامه آذرمیدخت صفوی، استاد ادبیات دانشگاه هند و بنیانگذار مركز تخصصی زبان فارسی در كشور هند درباره بیدل، اظهار نمود: شعر بیدل در ایران و هندوستان ناآشنا بود و بیدل شناسی طی ۵۰ ـ ۴۰ سال قبل در ایران و هند شروع شده است. برگزاری «عرس بیدل» در ایران مبنا تفهیم و تحلیل اندیشه و زبان بیدل در این كشور است. اسم این كنگره كلمه مانایی است، هر چند كه در كشور ایران و من شناخته شده نیست.
صفر عبدالله، رییس بنیاد انجمن زبان فارسی قزاقستان هم در این مراسم درباره میراث فرهنگی زبان فارسی، تصریح كرد: به زبان فارسی افتخار می كنم زیرا تمدن جهانی را بدون این میراث بزرگ نمی توان تصور كرد. بیدل شاعر بزرگی است كه خیلی كم از آن بهره برده ایم. هیچ شعری در جهان به پای شعر فارسی نمی رسد. این را فقط به خاطر این كه به زبان فارسی صحبت می نماییم نمی گویم و ادعایی بر آن ندارم. این چیزی است كه كشورهای خارجی به آن اذعان دارند. زمانی كه دشمنی با فرهنگ ایرانی و زبان فارسی می گردد خون دل می خوریم. ما برای بیدل كاری انجام نداده ایم و این نقطه آغاز ما است. امیدوارم روزی جهان بیدل را بشناسد.
سپس خوآكین رودراگیز وارگاس، دبیر انجمن ایرانی شناسی اسپانیا در این مراسم با اشاره به این كه در اسپانیا فرهنگ و ادبیات فارسی شناخته شده نیست، اظهار داشت: شناختی كه از ایران داریم به دوره هخامنشیان و ایران معاصر محدود می گردد. از زمان اشكانیان تا قاجار هیچ شناختی نسبت به ایران وجود ندارد، زیرا هیچ كتابی در این اره در اختیار نداریم. تعداد ایران شناسان اسپانیا به اندازه انگشتان یك دست است. اسلام شناسی در این كشور انحصار در عرب شناسی دارد. زمانی كه آغاز به یادگیری زبان فارسی كردم فقط در یك دانشگاه تدریس می شد كه من نمی توانستم به آنجا بروم ازاین رو به صورت خود آموز زبان را یاد گرفتم و مجبور شدم عرب شناسی بخوانم، اما وضعیت هم اكنون در اسپانیا بهتر شده است و زبان فارسی در شش دانشگاه تدریس می شود؛ البته زبان فارسی نه شعر، ادبیات و تاریخ.
او با عرضه توضیحاتی درباره شكل گیری انجمن زبان فارسی در این كشور، تصریح كرد: یكی تهدید ما این است كه ایران شناس در اسپانیا كم داریم. تهدید دوم برای ما عرب شناسان هستند. آنها دشمن ما هستند و نمی گذارند ما فعالیت نماییم، در واقع چوب لای چرخمان می گذارند. عرب شناسان از ایران اطلاعی ندارند و فقط این را می دانند كه این كشور به زبان فارسی صحبت می كند و شیعه هستند و از سوی دیگر رقابت بزرگی وجود دارد و نمی خواهند ما فعالیت نماییم.
سید مهدی طباطبایی، بیدل شناس و استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید بهشتی نیز، اظهار نمود: برخی ها ادعا می كنند كه سبك هندی مختص شعرهای بیدل است بسیار پیچیده است و مردم دركی از آن ندارند، اما شاهد می باشیم كه خارج از مرزهای جغرافیایی ایران كسانی كه به زبان فارسی صحبت می كنند مشكلی در مواجهه با فهم شعرهای بیدل ندارند، مبحث این است كه ما ایرانی ها طالب شعرهای ساده ای هستیم كه به راحتی در حافظه مان بسپاریم. سبك بیدل در مباحث تاریخ ادبیات ما نیامده است، در حالیكه جزو غنی ترین سبك ها است.
حجاجی قرلان قیچ، استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آنكارا هم درباره تاثیر بیدل دهلوی بر شاعران عثمانی و حسین آهی ـ شاعر ـ درباره خصوصیت های شعر او گفتند. شعرخوانی احمد شهریار، شاعر پاكستانی و بهروز یاسمی از دیگر بخش های این مراسم بود.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب