جهاد دانشگاهی بیشتر به علوم انسانی توجه کند
به گزارش عطر و تن، نویسنده کتاب «روایت حکمت؛ گفت وگوهایی درباره ی تاریخ فلسفه اسلامی»، ضمن اشاره به گسست نسل جدید از سنت اظهار داشت: قبل تر در جهاد دانشگاهی توجه به علوم انسانی خیلی بیشتر بود، ولی امروز باید بیشتر روی این مسئله کار نماییم.
به گزارش عطر و تن به نقل از ایسنا، نشست معرفی و نقد کتاب «روایت حکمت؛ گفت وگوهایی درباره ی تاریخ فلسفه اسلامی» اثر عبدالله نصری، با حضور نویسنده کتاب؛ غلامرضا ذکیانی، استاد دانشگاه علامه طباطبایی؛ قاسم پورحسن، استاد دانشگاه علامه طباطبایی در معاونت فرهنگی جهاد دانشگاهی انجام شد.
نویسنده کتاب در ابتدای این جلسه اظهار داشت: این کتاب بار اول سال ۷۹ منتشر گردید. در دهه هفتاد قرار بود کنگره ای درباره ی ملاصدرا شروع شود. در آن زمان بنده پیشنهاد کردم ما پیش از این که از ملاصدرا شروع نماییم باید زمینه های فکری را بیان نماییم، بطورمثال دوره مختصری از تاریخ فلسفه اسلامی، از شروع داشته باشیم تا به ملاصدرا برسیم. به همین جهت جلد اول این کتاب درباره ی تاریخ فلسفه است و جلد دوم درباره ی ملاصدرا است.
نصری به ضرورت توجه به علوم انسانی اشاره نمود و اظهار داشت: قبل تر در جهاد دانشگاهی توجه به علوم انسانی خیلی بیشتر بود، ولی امروز باید بیشتر روی این مسئله کار نماییم. از وقتی جهاد دانشگاهی شکل گرفت و پروژه هایی انجام شد، هر چه جلو آمدیم باتوجه به موفقیت هایی که در بعضی قسمت ها به دست آمد ولی به این بعد توجه کمتری شود و من امیدوار هستم فکری اساسی برای آن شود.
وی اضافه کرد: ما باید به سنت خودمان خیلی توجه داشته باشیم. هم اکنون نسل جوان دارد فاصله شدیدی از سنت می گیرد. در دانشگاه ها شاید نسبت به رشته های غیر علوم انسانی خیلی حساس نباشیم، ولی باید در علوم انسانی حساس باشیم. درست است همه اش عوامل معرفتی ندارد و عوامل غیر معرفتی هم دراین زمینه دخیل هستند ولی ما که نمی توانیم همه آنها را حل نماییم. در عین حال این مراکز می توانند به این مسئله توجه بیشتری کنند. این سنت، هم باید نقاط مثبتش مورد تاکید قرار گیرد و هم جنبه هایی که دارای اشکال است اصلاح گردد. در عین حال سنت باید معبری باشد تا به مسائل جدید دقت کنیم.
نصری اضافه کرد: در زمان تدوین این کتاب یک محدودیت برای نگارش کتاب وجود داشت همچون این که در بعضی گفت وگوها با میهمانان برنامه مطالبی بیان می شد که ربطی به گفت وگوی ما نداشت. گاهی اوقات باید تلاش می کردم پرسش را به شکلی تبیین کنم که کارشناس برنامه در قالب موضوع بحث صحبت کند و از آن بیرون نرود. این از معضلاتی بود که ما داشتیم. نهایتاً باید عرض کنم این کتاب، کتاب خوشخوانی است و کسانی که می خواهند با تاریخ اندیشه و تفکر آشنایی پیدا کنند این اثر را مطالعه کنند.
در تاریخ فلسفه خلأ جدی داریم
در ادامه نشست، پورحسن به نقد کتاب پرداخت و اظهار داشت: ما در باب تاریخ فلسفه خلا بزرگی داریم. به حجم کتاب هایی که نوشته شده نگاه نکنید. در این عرصه دو سنخ کار انجام شده است؛ یکی کار مستشرقان است و دیگری کار پژوهشگران عرب که به نظر من در میان همه آنها کاری که مصطفی عبدالرازق انجام داد دقیق تر است. در کشور ما نیز تاریخ فلسفه کمابیش نوشته شده ولی افراط و تفریط ها بسیار بالا است بطورمثال در یک کتاب سه جلدی، مباحث از وسط فلسفه اسلامی شروع می شود. بدین سبب ما در زمینه تاریخ فلسفه نیاز به کار دقیق منضبط روشمند داریم که تا حالا شکل نگرفته ولی کتاب دکتر نصری می تواند قسمتی از تاریخ فلسفه تلقی شود.
استاد دانشگاه علامه طباطبایی اضافه کرد: نکته دیگر این که این دو جلد که چاپ شد امهات سنت عقلی دنیای اسلام را پوشش داده است ولی شاید بیشتر شفاهی محور است یعنی اگر پژوهشگری بخواهد به این کتاب مراجعه کند هم با قلم روان و مباحث گسترده روبرو است و هم فقدان ارجاع به منابع. در مجموع دکتر نصری مجموعه خوبی فراهم کردند که مرور خوبی بر مباحث فلاسفه اسلامی است.
وی در ادامه به بیان ملاحظات خود پیرامون کتاب پرداخت و اظهار داشت: نخستین مسئله این است؛ انتظار دارم دکتر نصری مقدمه طولانی تر و مبسوط تری برای کتاب بنویسد، گرچه همین مقدمه هم نشان داده ساختار بحث چگونه است. نکته بعد این که دوره اول که دوره ترجمه است دوره مهمی است. در لابه لای بحث ها نکاتی در این رابطه اشاره شده ولی اساتیدی که مورد گفت و گو قرار گرفتند متخصص این حوزه نبودند. مسئله سوم خود فیلسوفان هستند که درست انتخاب شدند. حداقل در جلد اول نحوه انتخاب آنها منطقی است ولی جای برخی فلاسفه، خصوصا فلاسفه مکتب شیراز خالی است و باید بیشتر به این مسئله پرداخته می شد. همین طور بهتر بود تفکیکی میان حوزه فلسفه و حوزه کلام صورت می دادند، چونکه جریان کلامی ما مهم می باشد. شاید اگر دکتر نصری الآن دست به این کار می زد حتما به جریان های کلامی می پرداخت. اینها بحث های ساختاری بود.
پورحسن تاکید کرد: یک اشکالی که دکتر نصری به آن اشاره کردند این است گاهی سوال های ایشان بهتر از پاسخ ها است. این نشان میدهد استادی که دعوت شده صاحب کرسی نیست. بطورمثال دکتر اعوانی در ابن سینا مطالعه دارد، ولی در کندی صاحب تخصص نیست؛ بدین سبب در بخش کندی دوازده مورد اشکال نوشتم. اگر دکتر نصری کتابی جدا بنویسد به این نکات اشاره دارد ولی چون استاد مورد مصاحبه صاحب کرسی نیست این مشکلات وجود دارد. در بخش فارابی هم با همین مشکل مواجه هستیم. بطورمثال در باب نفس شناسی فارابی به تفاوت های دیدگاه فارابی و ارسطو اشاره نشده در صورتیکه یکی از با اهمیت ترین دستاوردهای فارابی است. در بخش ابن سینا نیز حجم اشکالاتم زیاد است. در غزالی نیز نیاز به مقدمه دارید که در آن توضیح دهید با کدام غزالی روبرو می باشیم. برای کسانی که کتاب را می خوانند باید سه دوره زندگی غزالی از هم تفکیک شود.
جای خالی مباحث گفتمانی در کتاب
ذکیانی نیز در این جلسه اظهار داشت: همچنانکه اشاره شد ما در موضوع تاریخ فلسفه خلا جدی داریم. کارهای مستشرقین مشکلات خاص خودرا دارد، بطورمثال تا ابن رشد تمام می کنند. کارهای خودمان هم چندان جدی نیست. کارهای عرب ها هم ایراداتی دارد، ولی این کتاب در موقعیت خودش آن خلا را تا حدی جبران کرده است. انصافا اگر کتاب را دیده باشید یک جاهایی کاملا مشخص است دکتر نصری به عنوان مصاحبه کننده از مصاحبه شونده بالاتر است یعنی سوالات کاملا پخته، هدایت شده و از روی آگاهی بوده است.
وی ادامه داد: یکی دیگر از خاصیت های دکتر نصری این است که خیلی حرفه ای بحث ها را ادامه دادند. ایشان در بسیاری از این موضوعات متخصص هستند، پس بیشتر مباحث را به خوبی ادامه دادند و تقریباً تمام سوالات ادامه پاسخ طرف مقابل است. از این جهت هم این مجموعه کم نظیر است. ایشان یک جاهایی اظهارات علمی را نقد می کنند و این بر غنای مجموعه افزوده است.
استاد دانشگاه علامه طباطبایی افزود: من می خواهم چند پرسش از دکتر نصری بپرسم. شما چقدر تحت تاثیر طرف مقابل بودید که منجر شده برخی مباحث ابتر بماند؟ اگر امروز مصاحبه می کردید باز هم آن افراد را انتخاب می کردید؟ آیا این سوالات را می پرسیدید و آیا این روش بحث را انتخاب می کردید؟ خودم می توانم حدس بزنم پاسخ دکتر نصری چیست. نکته بعد این که بحث کلام ما در زمینه آکادمیک و حتی حوزه های علمیه به شدت مغفول است یعنی حداکثر چیزی که دانشجویان می خوانند کشف المراد است در صورتیکه کشف المراد کتاب اصلی ما نیست و برای قرن هفتم است. پیش از آن باید بینید شیخ مفید، سیدمرتضی و شیخ طوسی چه آثاری نوشتند. من هم این ضعف را در این مجموعه احساس می کنم.
ذکیانی افزود: نکته دیگر این که مباحث گفتمانی در تاریخ فلسفه ما به شدت مغفول است. گفتمان شامل مباحث معرفتی و غیر معرفتی می شود ولی منظور من مباحث غیر معرفتی است مثل مباحث سیاسی، شیعه و سنی، مباحث اجتماعی و... است. این نگاه، نگاه گفتمانی است و تاثیر گفتمان در پیدایش آرای فلسفی را در این کتاب کمتر می بینیم.
منبع: atrotan.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب