گزارش عطر و تن
اهمیت فرزند آوری زوجین امروزی
عطر و تن: توجه همزمان به مقوله ازدواج، بهداشت روان و سلامت جنسی، در تثبیت زندگی مشترك زوجین از اهمیت خاصی برخوردارست كه می بایست ابعاد مختلف آنرا با دقت، بررسی و كنكاش كرد.
به گزارش عطر و تن به نقل از مهر، نشست «ازدواج، بهداشت روان و سلامت جنسی» در اولین روز کمپین آگاهی رسانی سلامت خانواده مرکز درمان ناباروری ابن سینا اجرا شد. در اولین نشست این کمپین که به موضوع «ازدواج، بهداشت روان و سلامت جنسی» اختصاص داشت، فهیمه رنجبر دکترای بهداشت باروری و بهزاد قربانی روانپزشک، درباره ابعاد مختلف سلامت روان و سلامت جنسی، خصوصاً قبل از ازدواج و هنگام تصمیم به فرزند آوری، مباحث مختلفی را مطرح نمودند. رنجبر، نهاد خانواده را نهادی مقدس و باارزش در فرهنگ ایرانی و اسلامی دانست و اظهار داشت: خانواده نهادی مورد احترام در فرهنگ ما و خیلی از فرهنگ های جهان است و بستری امن و آرام برای پرورش فرزند و تربیت نسل جدید است. مسئله سلامت باروری نیز بیش از هر چیز در مفهوم خانواده نمود پیدا می کند. سلامت باروری یعنی افراد از نظر جسمی، روانی و اجتماعی درباره مسائل جنسی و تولیدمثلی رفاه داشته باشند و بتوانند آزادانه درباره زندگی جنسی و فرزند آوری خود تصمیم بگیرند. این متخصص بهداشت باروری، با اشاره به آگاهی بعنوان رکن اساسی سلامت باروری، اضافه کرد: وقتی زوجی تصمیم به تشکیل خانواده و فرزند آوری می گیرند، لازم است درباره سلامت جنسی و سلامت باروری آگاهی های لازم را کسب کنند. مشاوره های قبل از ازدواج دراین زمینه نقش مهمی دارند. خوشبختانه در ایران مشاوره قبل از ازدواج الزامی است و زوج ها می توانند با شرکت در کلاس ها اطلاعاتی دراین زمینه کسب کنند. این طرح بااینکه بسیار مفید می باشد، اما کافی نیست، برای اینکه مشاوران طی دو یا چند ساعت کلاس نمی توانند همه اطلاعات لازم را در اختیار همسران قرار دهند. بدین سبب باید منابع و روش های دیگری برای افزایش آگاهی در اختیار آنها قرار گیرد. وی افزود: در مطالعات مختلف انجام شده در ایران و جهان مشخص شده است که سطح دانش باروری زوج ها حداکثر چهل تا پنجاه درصد است و زوج ها خیلی از نکات اساسی سلامت باروری، همچون آناتومی و فیزیولوژی باروری و بارداری، ارتباط سن و قدرت باروری، عوامل خطر ناباروری، تعریف ناباروری، میزان شیوع ناباروری، روش های درمان ناباروری و میزان موفقیت این روش ها را می دانند. رنجبر اظهار داشت: بدین سبب بااینکه شرط سلامت باروری، تصمیم گیری آزادانه درباره روابط زناشویی و فرزند آوری است، اما این تصمیمات علاوه بر آزادانه بودن، باید آگاهانه هم باشد و بهترین راه رسیدن به تصمیمات آگاهانه، مراجعه به مشاوران و متخصصان مجرب است. وی درباره ضرورت تصمیم گیری و برنامه ریزی درباره فرزند آوری از همان اوایل ازدواج، اضافه کرد: بهتر است که همسران در همان اوایل ازدواج، حتی قبل از ازدواج درباره موضوع بچه دار شدن با هم گفتگو کنند و با مشاور نیز در این خصوص مشورت کنند. اگر زوجی به هر دلیل، همچون مشغله شغلی و تحصیلی قصد دارند بچه دار شدن را به تعویق بیندازند، هم حتما باید آگاهانه در این زمینه تصمیم بگیرند. خیلی از زوج ها به تأثیر منفی افزایش سن بر قدرت باروری آگاه نیستند. مشاوران باید زوج را نسبت به شرایط و فرصت ها و محدودیت های آنها آگاه کنند و مهمست که مشاوره ها شخصی، یعنی برمبنای شرایط و شرح حال و تاریخچه هر فرد و هر زوج باشد. حتی در مواردی که زوج بطور کلی قصد فرزند آوری ندارند، باید به کمک مشاور یک برنامه تنظیم خانواده مناسب داشته باشند تا در عین جلوگیری از حاملگی ناخواسته و عوارض آن، رضایت زناشویی شان نیز تامین شود. عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن سینا با تاکید بر اهمیت مشاوره های سلامت باروری، اشاره کرد: وقتی زوج با هم صحبت می کنند و به این نتیجه می رسند که فعلاً قصد بچه دار شدن ندارند، حتما باید از ابعاد مختلف این تصمیم آگاه شوند. یکی از نکاتی که باید به آن توجه نمایند کاهش قدرت باروری خانم ها بعد از سن ۳۵ سالگی است. وی ادامه داد: بعد از سن ۳۵ سالگی روند کاهش تعداد تخمک ها و میزان ذخیره تخمدانی شدت می گیرد. بنا بر این در تعریف ناباروری گفته می شود که در سنین زیر ۳۵ سال، یک سال اقدام ناموفق و در سنین ۳۵ تا ۴۰ سالگی شش ماه تلاش ناموفق برای بارداری، ناباروری قلمداد می شود. بنابراین، زوج باید به این مسئله توجه نمایند و حتی اگر به دلایلی در آینده نزدیک امکان بچه دار شدن ندارند، از روش های حفظ باروری مثل فریز تخمک یا فریز جنین استفاده کنند. رنجبر اظهار داشت: بعضی از زوج ها اولویت خودرا پیشرفت تحصیلی یا شغلی می دانند و یا معتقدند باید برای بچه دار شدن به سطح بالایی از رفاه و درآمد برسند و حتی با خود فکر می کنند که بعداً می توانند از روش های درمان ناباروری استفاده کنند. در صورتیکه میزان موفقیت این روش ها هم متأثر از سن خانم است و همین طور شانس موفقیت در هر سیکل درمان ناباروری حداکثر ۴۰ درصد و اغلب نیاز به تکرار دارد. گذشته از اینها، ممکنست در سنین بالاتر درمان ناباروری با گامت خودشان ممکن نباشد و ناچار به استفاده از تخمک اهدایی شوند. این متخصص بهداشت باروری، انجام مشاوره های قبل از حاملگی را نیز برای زوج ها ضروری دانست و توضیح داد: زوج هایی که در آینده نزدیک قصد بچه دار شدن دارند نیز باید مشاوره ها و غربالگری های پیش از حاملگی را انجام دهند. برای نمونه اگر خانم به بیماری زمینه ای خاصی مثل دیابت یا فشار خون مبتلاست، حتما باید با کمک متخصص آنها را کنترل کند تا در دوران حاملگی گرفتار مشکل نشود. یا اگر داروی خاصی مصرف می کند که ممکنست مصرف آن در دوره حاملگی لطمه زا باشد، باید با پزشک خود مطرح کند تا تصمیم مناسب درباره تغییر یا قطع مصرف دارو گرفته شود. همچنین، برخی بیماری ها مثل عفونت های واژینال یا عفونت های تناسلی حتما باید قبل از حاملگی درمان گردد و خانم از نظر سابقه ابتلاء به بیماری هایی که ابتلاء به آنها در دوران حاملگی خطرناک می باشد، مثل سرخجه، بررسی شود. بنابراین، انجام مشاوره ها و غربالگری های قبل از حاملگی برای زوج هایی که در یک تا دو سال آینده قصد حاملگی دارند، ضروری می باشد. رنجبر تصریح کرد: بالا رفتن سن ازدواج و فرزند آوری معایب مختلفی دارد که تا حدی به آنها اشاره کردیم اما نباید فراموش نماییم که ازدواج و فرزند آوری در سنین پایین نیز عوارض بسیار جدی به دنبال دارد. متأسفانه اخیراً خبرهایی از پدیده کودک همسری منتشر می شود و همچنین، ازدواج نوجوانان، یعنی زیر هجده سال نیز بیشتر شده است. خانواده ها باید بدانند که ازدواج و فرزند آوری نیازمند بلوغ جسمی و فکری است و در سنین پایین دختر و پسر بلوغ و رشد کافی برای اداره زندگی زناشویی و بچه دار شدن ندارند. ضمن اینکه حاملگی و زایمان در سنین زیر بیست سال ممکنست عوارض جدی برای سلامت مادر و جنین به دنبال داشته باشد. این متخصص بهداشت باروری در آخر صحبت هایش درباره آثار بچه دار شدن بر روابط زناشویی اظهار داشت: فرزند آوری امری غریزی است و ابعاد مختلف زندگی زن و شوهر را تغییر می دهد. زن و مرد در جایگاه مادر و پدر وارد مرحله جدیدی از رشد و بلوغ عاطفی و روانی می شوند، اولویت هایشان تغییر می کند، قسمتی از علایق و آزادی هایشان را از دست می دهند و از نظر مالی نیز برای فراهم کردن رفاه فرزند باید بیشتر تلاش کنند. بنابراین، بچه دار شدن یک تغییر بزرگ و مهم در زندگی است که ممکنست با مشکلاتی هم همراه باشد، اما تجربه بشر طی قرن های متمادی نشان داده است که لذت داشتن فرزند و تجربه نقش پدر یا مادر بر مشکلات غلبه می کند. در ادامه، بهزاد قربانی روانپزشک، با تاکید بر دقت و شناخت قبل از ازدواج، اظهار داشت: وقتی درباره نهاد خانواده حرف می زنیم، شایسته است به دوران قبل از ازدواج هم دقت نماییم. متأسفانه در اغلب موارد خانواده ها فقط به معیارهای ظاهری و شغلی و درآمد توجه می کنند و چندان به ابعاد و مسائل روانی اهمیت نمی دهند. حتی در مواردی که نشانه هایی در طرف مقابل می بینند، یا انکار می کنند و نادیده می گیرند، یا به شکلی آنرا توجیه می کنند. برای نمونه، اگر دختر یا پسری برای رسیدن به فرد محبوبش، دست به خودزنی و خودکشی بزند، ممکنست طرف مقابل و حتی خانواده اش این مسئله را این طور توجیه کنند که این کار از فرط علاقه و عشق بود. در صورتیکه این اقدام یک علامت مهم روانشناختی است و حتما باید بررسی شود. یا زمانی که خانواده ها درگیر مراسم مختلف قبل از ازدواج هستند، ممکنست علائمی مثل پرخاشگری غیرعادی یا تغییر دادن مداوم نظر و بی ثباتی در فرد ببینند، اما این علایم را نادیده بگیرند یا به شکلی برایش دلیل تراشی کنند. در صورتیکه در چنین مواردی حتما لازم است با یک مشاور مجرب مشورت کنند تا اگر اختلال خلقی و روانی ای وجود دارد، از آن آگاه شوند. وی، تبدیل شدن مشاوره های قبل از ازدواج به یک کار نمایشی را لطمه زا دانست و اضافه کرد: درست است که در مشاوره های الزامی قبل از ازدواج مشاوران تا حدی درباره مسائل کلی با زوج ها صحبت می کنند، اما این مشاوره ها کافی نیستند و لازم است دختر و پسر قبل از ازدواج به شناخت کافی از یکدیگر برسند. متأسفانه امروزه مشاوره های اختیاری قبل از ازدواج به یک کار نمایشی تبدیل گشته است. یعنی دختر و پسر وقتی تصمیم قطعی به ازدواج گرفته اند و حتی تاریخ و شرایط ازدواج هم مشخص شده است، برای مشاوره مراجعه می کنند.
به طبع در چنین شرایطی هر دوی آنها اظهار عشق و رضایت از یکدیگر می کنند و این مشاوره عملاً کاری بیهوده خواهد بود. جالب است که خیلی از ما درباره مسائلی مثل خرید خانه و ماشین و یا حتی مسائل جزئی تر مثل خرید لباس با اطرافیان مشورت می نماییم، اما در مسائلی مثل ازدواج، بهداشت روان و سلامت جنسی خودرا دانا و بی نیاز از مشورت می دانیم. بعضی از جوانان در تصمیم گیری برای ازدواج به نظر هیچ کس اهمیت نمی دهند. فکر می کنند نظرات خانواده تاریخ مصرف گذشته و قدیمی است و حتی معتقدند مشاور مقرر است یک سری حرف های بدیهی و تکراری بزند و فقط پول بگیرد. این روانپزشک در ادامه اضافه کرد: حتی در مواردی که برای مشاوره پیش از ازدواج مراجعه می کنند، ما با مشکل دیگری، یعنی توجیه و دلیل تراشی مواجه می شویم. برای نمونه، دختر خانم می گوید که طرف مقابل آن قدر مرا دوست دارد که مدام به من زنگ می زند و از من می خواهد عکسی از جایی که هستم برایش بفرستم. وقتی اهتمام می نماییم به او آگهی دهیم که این رفتارها ممکنست علامت شکاک بودن باشد، توجیه می کنند که نه، این فقط از علاقه زیاد است و اگر با هم زندگی نماییم، این مسائل هم برطرف می شود. قربانی با اشاره به لزوم مطرح کردن سوابق هر نوع بیماری یا اختلال قبل از ازدواج، اظهار داشت: متأسفانه گاهی دختر یا پسر قبل از ازدواج وجود هر نوع بیماری، مشکل یا اختلال در خودرا کتمان می کنند و اگر پس از ازدواج علایم این اختلالات و بیماری ها بروز کرد، می گویند من قبلاً سالم بودم و بعد از ازدواج این مشکلات برایم پیش آمد. در صورتیکه لازم است طرف مقابل از بیماری و اختلال شما آگاه شود و مشاوران نیز موظف اند طرف مقابل از این مشکلات آگاه کنند. گاهی ترس از به هم خوردن وصلت و منصرف شدن طرف مقابل مانع گفتن حقایق می شود، اما این ترس نادرست است، برای اینکه افراد باید آگاهانه تصمیم به ازدواج بگیرند و حتی اگر این مسائل قبل از ازدواج مخفی نگه داشته شوند، حتما بعد از ازدواج مشخص می شوند و ممکنست موجب بروز مشکلات جدی در روابط زوج و حتی جدایی شوند. فرض کنید فرد سابقه بیماری خلقی و اضطرابی دارد و قبل از ازدواج آنرا از همسرش مخفی کرده است.
پس از ازدواج ممکنست گرفتار حملات شدید اضطراب یا افسردگی یا حتی سایکوز شود. در چنین شرایطی همسر هیچ نگرشی نسبت این مساله ندارد، غافلگیر می شود و ممکنست رفتارهایی از او سر بزند که به تشدید بیماری منجر شود. یا در مورد خانم ها اگر قبل از ازدواج بیماری یا مشکل خودرا کتمان کنند، موقع اقدام برای حاملگی یا ناچار خواهند شد همچنان به کتمان حقایق ادامه دهند و با عواقب لطمه زای آن برای سلامت خودشان و جنین مواجه شوند یا حقیقت را به همسرشان می گویند و ممکنست با یک بحران جدی در ارتباط زناشویی خود مواجه شوند. عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن سینا، با اشاره به مراحل هشت گانه بلوغ، از دیدگاه اریکسون روانشناس نام آور، توضیح داد: از دیدگاه اریکسون ازدواج و بچه دار شدن دو مرحله از مراحل هشت گانه رشد و بلوغ روانی هستند. در اواخر قرن بیستم با رواج جنبش های پست مدرن، ایده مخالفت با فرزند آوری ترویج می شد و نرخ جمعیت نیز در کشورهای توسعه یافته بسیار کم شد. اما در دو دهه اخیر فرزند آوری حتی در کشورهای اروپایی که مبدأ تفکرات ضد تولید مثلی بودند، افزایش یافته است و خانواده ها باردیگر به سمت داشتن فرزند متمایل شده اند. برای اینکه داشتن فرزند مرحله مهمی در تکامل روانی است و کیفیت زندگی را بیشتر می کند. البته باید توجه کرد که فرزند آوری مانند هر مرحله دیگر از زندگی ممکنست با مشکلاتی همراه باشد. همه پدیده ها هم جنبه مثبت دارند، هم جنبه منفی. حتی ویروس کرونا با همه لطمه هایی که به همراه داشته، جنبه های مثبت مثل کاهش آلودگی هوا و کاهش مرگ و میر در جهان هم داشته است. وقتی که زوج بچه دار می شوند، خصوصاً در ماه های اول، چون با موقعیتی کاملاً جدید مواجه می شوند و دراین زمینه تجربه ای هم ندارند، ممکنست با مشکلاتی مواجه شوند. یا در دوران حاملگی و بعد از زایمان ممکنست روابط جنسی زن و شوهر کاهش پیدا کند، اما در دراز مدت این مشکلات برطرف می شود و زن و شوهر باید بتوانند روابط خودرا به شکلی مدیریت کنند که نقش پدری با مادری جایگزین نقش همسری نشود. قربانی درباره این باور نادرست که فرزند آوری موجب حل مشکلات ارتباطی یا درمان بیماری های عصبی و روانی می شود، آگهی داد و اظهار داشت: باید بدانیم که بچه دار شدن در دو موقعیت به هیچ وجه کمک کننده نیست. نخست، مواردی که مشکلات ارتباطی جدی بین زن و شوهر وجود دارد. اشتباه است اگر فکر نماییم با آمدن بچه مشکلات و دعواها از بین می روند، بلکه ممکن شدیدتر هم بشوند. دوم، در مواردی که فرد به بیماری خلقی یا شخصیتی مبتلاست، بچه دار شدن به هیچ وجه به درمان او کمک نمی نماید. بنابراین، هم زوج ها و هم خانواده شان باید بدانند که بچه دار شدن چاره مشکلات زناشویی و یا راه درمان بیماری های اعصاب و روان نیست و لازم است با کمک مشاوران و متخصصان تلاش کنند مشکلات ارتباطی یا بیماری ها و اختلالات خلقی و روانی خودرا حل کنند. عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن سینا، در آخر بر ضرورت افزایش آگاهی درباره ابعاد مختلف سلامت جنسی و بهداشت باروری تاکید کرد و اظهار داشت: متأسفانه در فرهنگ ما صحبت کردن درباره مسائل جنسی تابو قلمداد می شود و زوج ها شرم دارند درباره این مسائل و نیازها و مشکلات شان حتی با یکدیگر صحبت کنند. این مسئله خصوصاً در آقایان بیشتر دیده می شود، برای اینکه صحبت کردن درباره مشکلات و اختلالات جنسی را به مدلول نفی هویت، مردانگی و اقتدار خود می دانند.
منبع: عطر و تن
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب